🎯 Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi: Cemiyetler ve Kongreler
Kurtuluş Savaşı, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin en önemli aşamalarından biridir. Bu süreçte, ülkenin dört bir yanında kurulan cemiyetler ve düzenlenen kongreler, milli bilincin uyanmasında ve direnişin örgütlenmesinde hayati rol oynamıştır. İşte bu döneme damga vuran cemiyetler ve kongreler:
🤝 Milli Cemiyetler
Milli cemiyetler, işgal altındaki vatan topraklarını savunmak ve Türk milletinin haklarını korumak amacıyla kurulmuştur. Bu cemiyetler, bölgesel veya ulusal düzeyde faaliyet göstermişlerdir.
- 🛡️ Milli Kongre Cemiyeti: Tüm cemiyetleri bir araya getirmeyi amaçlamış, İstanbul'da kurulmuştur. Basın yayın yoluyla kamuoyu oluşturmaya çalışmıştır.
- 🇹🇷 Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri: Bulundukları bölgelerin Türk ve Müslüman çoğunluğunu korumayı amaçlayan yerel direniş örgütleridir. Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti en önemlilerindendir.
- 🏹 Redd-i İlhak Cemiyetleri: İşgallere karşı direnişi amaçlayan cemiyetlerdir. İzmir Redd-i İlhak Cemiyeti, bölgedeki Yunan işgaline karşı kurulmuştur.
- 👩⚕️ İzmir Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti: İzmir'in haklarını savunmak amacıyla kurulmuştur. Daha sonra Redd-i İlhak Cemiyeti ile birleşmiştir.
- 🇹🇷 Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti: Karadeniz bölgesindeki Türk varlığını korumak ve Pontusçu faaliyetlere karşı mücadele etmek amacıyla kurulmuştur.
- 🛡️ Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti: Doğu Anadolu'daki Türk nüfusunu savunmak ve Ermeni iddialarına karşı koymak amacıyla kurulmuştur. Erzurum Kongresi'nin toplanmasında etkili olmuştur.
- ⚔️ Kilikyalılar Cemiyeti: Çukurova bölgesindeki Türk varlığını korumak amacıyla kurulmuştur. Fransız ve Ermeni işgaline karşı mücadele etmiştir.
🚫 Zararlı Cemiyetler
Zararlı cemiyetler, genellikle azınlıklar tarafından veya İstanbul Hükümeti'nin desteğiyle kurulmuş, ülkenin bütünlüğünü bozmayı amaçlayan örgütlerdir.
- 🇬🇷 Mavri Mira Cemiyeti: Bizans İmparatorluğu'nu yeniden kurmayı amaçlayan Rum cemiyetidir.
- 🇦🇲 Hınçak ve Taşnak Cemiyetleri: Doğu Anadolu'da bağımsız bir Ermeni devleti kurmayı amaçlayan cemiyetlerdir.
- ✡️ Alyans İsrailit ve Makabi Cemiyetleri: Filistin'de bir Yahudi devleti kurmayı amaçlayan cemiyetlerdir.
- 🇬🇧 İngiliz Muhipleri Cemiyeti: İngiliz mandasını savunan cemiyettir.
- 🇺🇸 Wilson Prensipleri Cemiyeti: Amerikan mandasını savunan cemiyettir.
- 🕊️ Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası: Osmanlı Devleti'nin mevcut haliyle devamını savunan cemiyettir.
- 🇹🇷 Teali-i İslam Cemiyeti: Şeriat esaslarına dayalı bir yönetim kurmayı amaçlayan cemiyettir.
- 🤝 Kürt Teali Cemiyeti: Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da bağımsız bir Kürt devleti kurmayı amaçlayan cemiyettir.
🏛️ Kongreler
Kongreler, milli iradenin temsil edildiği, önemli kararların alındığı ve direnişin örgütlendiği platformlardır.
📍 Erzurum Kongresi (23 Temmuz - 7 Ağustos 1919)
- 📅 Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti tarafından düzenlenmiştir.
- 🎯 Amacı, Doğu Anadolu'daki Türk varlığını korumak ve bölgedeki işgallere karşı direnişi örgütlemektir.
- 📜 Kongrede alınan kararlar, milli mücadele için önemli bir yol haritası çizmiştir. Manda ve himaye reddedilmiş, milli sınırlar içinde vatanın bölünmez bir bütün olduğu vurgulanmıştır.
- 👤 Mustafa Kemal Paşa, kongreye sivil üye olarak katılmış ve başkan seçilmiştir.
📍 Sivas Kongresi (4-12 Eylül 1919)
- 🇹🇷 Erzurum Kongresi kararlarının tüm ülke için geçerli hale getirilmesi amaçlanmıştır.
- 🤝 Tüm cemiyetler "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında birleştirilmiştir.
- 🏛️ Kongrede alınan kararlar, İstanbul Hükümeti tarafından tanınmamış, bu durum İstanbul Hükümeti ile Temsil Heyeti arasındaki ilişkilerin kopmasına neden olmuştur.
- 👤 Mustafa Kemal Paşa, kongreye başkanlık etmiştir.
📍 Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri
- 🏹 Batı Anadolu'da Yunan işgaline karşı direnişi örgütlemek amacıyla toplanmıştır.
- ⚔️ Bu kongrelerde, bölgesel direniş güçleri oluşturulmuş ve silahlı mücadele kararı alınmıştır.
