Hünkar İskelesi Antlaşması (1833) (Boğazlar sorunu)

Question

Bu antlaşmanın Boğazlar konusunu nasıl etkilediğini tam olarak anlayamadım. Rusya'ya sağlanan ayrıcalığın Osmanlı'nın boğazlar üzerindeki egemenliğini nasıl zayıflattığını merak ediyorum. Ayrıca bu durumun diğer Avrupa devletlerinin tepkisine neden olmasını karışık buluyorum.

Answer 1

# Hünkar İskelesi Antlaşması (1833) (Boğazlar Sorunu)

📜 Tarihsel Arka Plan: Osmanlı-Mısır Krizi

1830'lu yıllar, Osmanlı İmparatorluğu için oldukça zor bir dönemi temsil ediyordu. Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Osmanlı yönetimine karşı isyan etmiş ve orduları Kütahya'ya kadar ilerlemişti. Osmanlı Sultanı II. Mahmut, bu tehdit karşısında geleneksel düşmanı Rusya'dan bile yardım istemek zorunda kaldı.

⚓️ Antlaşmanın İmzalanması

8 Temmuz 1833 tarihinde İstanbul'un Hünkar İskelesi semtinde imzalanan bu antlaşma, Osmanlı-Rus ilişkilerinde önemli bir dönüm noktası oldu. Antlaşma sekiz yıl süreyle geçerli olacak şekilde tasarlandı.

📄 Antlaşmanın Temel Maddeleri

• 🤝 Savunma İttifakı: Taraflardan birine saldırı olması durumunda diğer taraf askeri yardım sağlayacak
• 🔒 Gizli Madde: Osmanlı, Rusya'ya savaş durumunda Çanakkale ve İstanbul Boğazlarını diğer devletlerin savaş gemilerine kapatacak
• ⚔️ Karşılıklı Güvence: Rusya, Osmanlı'nın toprak bütünlüğünü garanti altına alacak

🌍 Uluslararası Tepkiler ve Sonuçları

Antlaşma, özellikle İngiltere ve Fransa tarafından büyük endişeyle karşılandı. Rusya'nın Akdeniz'e inmesi ve boğazlar üzerinde kontrol sahibi olması, Batılı devletlerin çıkarlarına aykırıydı.

📊 Antlaşmanın Önemi:

• 🇷🇺 Rusya, boğazlar üzerinde tarihte ilk kez bu denli etkili oldu
• 🌐 "Boğazlar Sorunu" uluslararası bir mesele haline geldi
• ⚖️ Osmanlı, varlığını sürdürmek için büyük güçler arasında denge politikası izlemek zorunda kaldı
• 🕰️ 1841'de Londra Boğazlar Sözleşmesi ile yürürlükten kalktı

💡 Tarihsel Değerlendirme

Hünkar İskelesi Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun "Şark Meselesi" içindeki zayıf konumunu gösteren önemli bir belgedir. Osmanlı yönetimi, iç tehditlere karşı dış destek ararken, boğazlar gibi stratejik bir değeri geçici olarak pazarlık konusu yapmak zorunda kalmıştır. Bu antlaşma, 19. yüzyıl Osmanlı diplomasisinin çıkmazlarını ve büyük güçler arasında sıkışmışlığını sembolize etmektedir.