Sabit hızlı hareket, bir cismin hızının zamanla değişmediği, yani sabit kaldığı harekettir. Bu, cismin hem süratinin (hızının büyüklüğü) hem de yönünün değişmediği anlamına gelir. Günlük hayatta sabit hızlı harekete pek rastlamasak da, fizik problemlerini çözerken bu kavramı anlamak çok önemlidir.
Sabit hızlı harekette temel formülümüz şudur:
x = v * t
Bu formül sayesinde, herhangi iki değeri biliyorsak, üçüncü değeri kolayca hesaplayabiliriz.
Şimdi de 10. sınıf fizik müfredatına uygun, sabit hızlı hareketle ilgili soru örneklerine ve çözümlerine bakalım.
Bir araba, 50 m/s sabit hızla 10 saniye boyunca hareket ediyor. Araba bu sürede kaç metre yol alır?
Çözüm:
Formülümüz: x = v * t
v = 50 m/s
t = 10 s
x = 50 m/s * 10 s = 500 metre
Araba 500 metre yol alır.
Bir koşucu, 100 metrelik bir mesafeyi 5 m/s sabit hızla koşuyor. Koşucu parkuru kaç saniyede tamamlar?
Çözüm:
Formülümüz: x = v * t (Buradan t = x / v)
x = 100 metre
v = 5 m/s
t = 100 metre / 5 m/s = 20 saniye
Koşucu parkuru 20 saniyede tamamlar.
Bir tren, 2 saatte 300 km yol alıyor. Trenin ortalama hızı kaç km/sa'tir?
Çözüm:
Formülümüz: x = v * t (Buradan v = x / t)
x = 300 km
t = 2 saat
v = 300 km / 2 saat = 150 km/sa
Trenin ortalama hızı 150 km/sa'tir.
Bir bisikletli, 36 km/sa hızla gidiyor. Bu hız, m/s cinsinden neye eşittir?
Çözüm:
1 km = 1000 metre
1 saat = 3600 saniye
36 km/sa = 36 * (1000 metre / 3600 saniye) = 10 m/s
Bisikletlinin hızı 10 m/s'dir.
Aşağıdaki grafik bir cismin konum-zaman grafiğini göstermektedir. Cismin hızını bulunuz.
(Not: Bu soru için bir konum-zaman grafiği örneği çizmeniz veya internetten bulup buraya eklemeniz gerekmektedir. Grafikte, örneğin, 0 saniyede 0 metrede başlayan ve 5 saniyede 25 metreye ulaşan düz bir çizgi olabilir.)
Çözüm:
Grafikten, cismin 0 saniyede 0 metrede ve 5 saniyede 25 metrede olduğunu görüyoruz.
Hız = (Konum Değişimi) / (Zaman Değişimi)
Hız = (25 metre - 0 metre) / (5 saniye - 0 saniye) = 5 m/s
Cismin hızı 5 m/s'dir.
Umarım bu soru örnekleri, sabit hızlı hareket konusunu anlamanıza yardımcı olmuştur! Başarılar!