🧠 11. Sınıf Felsefe 1. Dönem 2. Yazılı 2. Senaryo MEB Soruları
Bu yazıda, 11. sınıf felsefe dersinin 1. dönem 2. yazılı sınavına yönelik MEB tarafından hazırlanan 2. senaryoyu inceleyeceğiz. Soruları ve cevaplarını detaylı bir şekilde ele alarak sınavda başarılı olmanıza yardımcı olacağız.
🤔 Felsefenin Anlamı ve Kapsamı
Felsefe, varlık, bilgi, değerler, akıl ve dil gibi konular üzerine düşünme ve sorgulama etkinliğidir. Felsefenin temel amacı, evreni ve insanı anlamaya çalışmaktır.
- 💡 Varlık Felsefesi (Ontoloji): Varlığın ne olduğunu, temel özelliklerini ve var olanların çeşitlerini inceler.
- 📚 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji): Bilginin ne olduğunu, nasıl elde edildiğini, sınırlarını ve doğruluğunu araştırır.
- ⚖️ Değerler Felsefesi (Ahlak Felsefesi ve Estetik): İyi, kötü, doğru, yanlış, güzel ve çirkin gibi değerleri inceler.
- 🧠 Mantık: Doğru düşünme ve akıl yürütme ilkelerini inceler.
📜 İlk Çağ Felsefesi
İlk Çağ felsefesi, Antik Yunan'da MÖ 6. yüzyılda başlamış ve MS 6. yüzyıla kadar devam etmiştir. Bu dönemde Thales, Anaksimandros, Anaksimenes, Pisagor, Herakleitos, Parmenides, Sokrates, Platon ve Aristoteles gibi önemli filozoflar yetişmiştir.
- 💧 Thales: Evrenin ana maddesinin su olduğunu savunmuştur.
- 🔥 Herakleitos: Her şeyin sürekli değiştiğini ("değişmeyen tek şey değişimin kendisidir") ve evrenin temel ilkesinin ateş olduğunu ileri sürmüştür.
- 💡 Sokrates: "Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir" sözüyle bilinir. Bilgiye ulaşmak için sorgulama yöntemini (diyalektik) kullanmıştır.
- 🏛️ Platon: İdealar kuramını geliştirmiştir. Ona göre, gerçek varlıklar idealardır ve duyularımızla algıladığımız dünya, ideaların bir yansımasıdır.
- 🔬 Aristoteles: Mantık, fizik, metafizik, etik ve politika gibi birçok alanda çalışmalar yapmıştır. Platon'un öğrencisi olmasına rağmen, idealar kuramına karşı çıkmış ve gerçekliğin duyularla algılanan dünyada olduğunu savunmuştur.
✍️ Yazılı Sınavda Karşılaşabileceğiniz Sorular ve Cevapları (Örnek)
Soru 1: Felsefenin temel özelliklerini açıklayınız.
Cevap:
- ❓ Sorgulayıcı Olması: Felsefe, her şeyi sorgular ve kabullenilmiş doğruların üzerine gider.
- 💭 Eleştirel Olması: Felsefe, farklı düşünceleri ve görüşleri eleştirel bir şekilde değerlendirir.
- 🌍 Evrensel Olması: Felsefe, tüm insanlığı ilgilendiren konuları ele alır.
- 💡 Akılcı Olması: Felsefe, akla ve mantığa dayanır.
- 📜 Sistemli Olması: Felsefe, konuları sistemli bir şekilde ele alır ve tutarlı bir düşünce yapısı oluşturur.
Soru 2: Platon'un İdealar Kuramı'nı açıklayınız.
Cevap: Platon'a göre, gerçek varlıklar idealardır. İdealar, mükemmel, değişmez ve ebedi olan kavramlardır. Duyularımızla algıladığımız dünya ise, ideaların bir yansımasıdır. Örneğin, mükemmel bir sandalye ideası vardır ve dünyadaki tüm sandalyeler bu ideal sandalyenin birer kopyasıdır. Ancak, dünyadaki sandalyeler kusurlu ve geçicidir, ideal sandalye ise mükemmel ve ebedidir.
Soru 3: Aristoteles'in felsefesinin temel özelliklerini belirtiniz.
Cevap: Aristoteles, Platon'un öğrencisi olmasına rağmen, idealar kuramına karşı çıkmıştır. Ona göre, gerçeklik duyularla algılanan dünyadadır. Aristoteles, mantık, fizik, metafizik, etik ve politika gibi birçok alanda çalışmalar yapmıştır. Özellikle mantık alanındaki çalışmaları (kategoriler, önermeler, kıyas) büyük önem taşır. Ayrıca, "Altın Orta" (aşırılıklardan kaçınarak erdemli davranmak) kavramı da Aristoteles'in etik anlayışının temelini oluşturur.
