🎨 11. Sınıf Felsefe 1. Dönem 2. Yazılı 9. Senaryo: Hazırlık Rehberi
Bu senaryo, felsefenin temel kavramlarını ve düşünürlerini anlamanıza yardımcı olacak. İşte sınavda karşılaşabileceğiniz olası konular ve örnek sorular:
🤔 Felsefenin Anlamı ve Alanları
Felsefe, varlığı, bilgiyi, ahlakı, sanatı ve daha pek çok konuyu akılcı bir şekilde sorgulayan bir düşünce sistemidir. Felsefenin temel alanları şunlardır:
- 🍎 Varlık Felsefesi (Ontoloji): Varlığın ne olduğunu, temel özelliklerini inceler. "Varlık nedir?" sorusuna cevap arar.
- 🧠 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji): Bilginin kaynağını, sınırlarını ve geçerliliğini araştırır. "Bilgiye nasıl ulaşırız?" sorusunu sorar.
- ⚖️ Ahlak Felsefesi (Etik): İyi ve kötü kavramlarını, ahlaki değerleri ve davranışları inceler. "Doğru eylem nedir?" sorusuna cevap arar.
- 🎨 Sanat Felsefesi (Estetik): Güzellik, sanatın doğası ve sanat eserlerinin değerlendirilmesiyle ilgilenir. "Güzellik nedir?" sorusunu sorar.
- 🌍 Siyaset Felsefesi: İdeal devlet düzenini, adaleti ve siyasi ideolojileri inceler. "En iyi yönetim şekli nedir?" sorusunu sorar.
Örnek Soru: Ontoloji hangi felsefe alanının bir alt dalıdır ve temel sorusu nedir?
🏛️ İlk Çağ Felsefesi ve Önemli Düşünürler
İlk Çağ felsefesi, Antik Yunan'da doğmuş ve Batı felsefesinin temelini oluşturmuştur. Önemli düşünürler ve görüşleri şunlardır:
- 👤 Thales: Evrenin ana maddesinin su olduğunu savunmuştur.
- 🔢 Pythagoras: Her şeyin sayılarla açıklanabileceğine inanmıştır.
- 🌱 Herakleitos: Her şeyin sürekli değiştiğini ("Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir.") savunmuştur.
- ⚛️ Demokritos: Evrenin atomlardan oluştuğunu ileri sürmüştür.
- 🗣️ Sokrates: "Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir." diyerek bilgeliğin sınırlarını vurgulamıştır. Sorgulama yöntemini (diyalektik) geliştirmiştir.
- Plato: İdealar kuramını ortaya atmıştır.
- Aristo: Mantık biliminin kurucusudur.
Örnek Soru: Herakleitos'un felsefesinin temel ilkesi nedir ve bu ilkeyi açıklayan ünlü sözü hangisidir?
💡 Bilgi Kuramı (Epistemoloji)
Bilgi kuramı, bilginin ne olduğunu, nasıl elde edildiğini ve sınırlarını araştırır. Temel kavramlar şunlardır:
- ✅ Doğruluk: Bir bilginin gerçeklikle uyuşmasıdır.
- ✔️ Geçerlilik: Bir bilginin mantıksal olarak tutarlı olmasıdır.
- 🔑 Bilginin Kaynakları: Duyular, akıl, deney ve sezgi bilginin temel kaynaklarıdır.
- ❓ Şüphecilik (Septisizm): Bilginin mümkün olmadığını veya kesin bilgiye ulaşılamayacağını savunan görüştür.
Örnek Soru: Bilgi kuramında doğruluk ve geçerlilik kavramları ne anlama gelir?
🎭 Ahlak Felsefesi (Etik)
Ahlak felsefesi, iyi ve kötü, doğru ve yanlış gibi ahlaki kavramları inceler. Temel yaklaşımlar şunlardır:
- 🎯 Faydacılık (Utilitarizm): En çok sayıda insana en çok fayda sağlayan eylemin doğru olduğunu savunur.
- कर्तव्य Ödev Ahlakı (Deontoloji): Eylemin sonuçlarına bakılmaksızın, ahlaki kurallara uygun olmasının önemli olduğunu savunur. (Immanuel Kant)
- 🌻 Erdem Ahlakı (Virtue Ethics): İyi bir karaktere sahip olmanın ve erdemli davranışlar sergilemenin ahlaki açıdan önemli olduğunu savunur.
Örnek Soru: Faydacılık ve ödev ahlakı arasındaki temel fark nedir?
Bu konulara çalışarak ve örnek soruları çözerek sınavda başarıya ulaşabilirsiniz. Unutmayın, felsefe sadece ezberlemek değil, anlamak ve düşünmektir!
