🌍 12. Sınıf Coğrafya 1. Dönem 1. Yazılı Konu Özeti
Bu not, 12. sınıf coğrafya dersinin birinci dönem birinci yazılı sınavında çıkabilecek önemli konuları kapsamaktadır. Temel olarak Doğal Sistemler ve Beşeri Sistemler üzerine odaklanılmıştır.
📌 1. Ünite: Doğal Sistemler
Bu ünitede ekosistemler, madde döngüleri ve enerji akışı gibi konular işlenir.
- 🌿 Ekosistemin Temel Unsurları: Üreticiler (bitkiler), tüketiciler (hayvanlar) ve ayrıştırıcılar (bakteri, mantar).
- 🔄 Madde Döngüleri:
- 💧 Su Döngüsü: Buharlaşma, yoğunlaşma, yağış, sızma ve yüzeysel akış.
- 🌬️ Karbon Döngüsü: Fotosentez, solunum, kireç taşı oluşumu ve fosil yakıtların yanması.
- ⚡ Azot Döngüsü: Azot fiksasyonu, nitrifikasyon, denitrifikasyon ve amonifikasyon.
- ⚡ Enerji Akışı: Enerji, besin zinciri yoluyla aktarılır ve her trofik düzeyde büyük oranda ısı olarak kaybedilir. Bu, %10 enerji kuralı olarak bilinir.
👨👩👧👦 2. Ünite: Beşeri Sistemler
Bu ünite, insan faaliyetlerinin mekânsal etkilerini inceler.
- 🏙️ Nüfus Politikaları:
- ✅ Pro-natalist (Doğurganlığı Artırıcı): Genç nüfusa ihtiyaç duyan veya nüfusu azalan ülkelerde uygulanır (Örn: Fransa).
- 🚫 Anti-natalist (Doğurganlığı Azaltıcı): Hızlı nüfus artışının sorun yarattığı ülkelerde uygulanır (Örn: Çin'in tek çocuk politikası).
- 🌆 Şehirleşme ve Etkileri:
- Sanayi Devrimi ile hız kazanan şehirleşme, gecekondu bölgeleri, trafik, hava kirliliği gibi sorunları beraberinde getirmiştir.
- Şehirlerin fonksiyonlarına göre (idari, kültürel, askeri, turistik) sınıflandırılması.
- 🌾 Ekonomik Faaliyetler:
- 🍃 Birincil Faaliyetler: Tarım, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık, madencilik.
- 🏭 İkincil Faaliyetler: Sanayi ve imalat.
- 💼 Üçüncül Faaliyetler: Hizmet sektörü (ticaret, ulaşım, turizm, eğitim, sağlık).
- 🧠 Dördüncül ve Beşincil Faaliyetler: Araştırma-geliştirme, bilgi teknolojileri, karar verme ve yönetim hizmetleri.
🎯 Önemli Kavramlar ve Formüller
- 📈 Nüfus Artış Hızı: \( \text{Nüfus Artış Hızı} = \frac{\text{(Doğum - Ölüm)}}{\text{Ortalama Nüfus}} \times 1000 \) (Binde olarak ifade edilir).
- 📊 Nüfus Piramitleri: Üçgen piramit (artan nüfus), çan piramit (durağan nüfus), armut piramit (azalan nüfus).
- 🏞️ Ekolojik Ayak İzi: Bir bireyin veya topluluğun tükettiği kaynakları üretmek ve yarattığı atığı bertaraf etmek için gereken biyolojik olarak verimli toprak ve su alanı.
💡 Hatırlatma: Sınavda harita okuma ve yorumlama becerileriniz de mutlaka test edilecektir. Türkiye fiziki haritası üzerinde önemli dağları, platoları, akarsuları ve ovaları tekrar edin.
