2. sınıf Türkçe anlatım bozuklukları basit örneklerle

Question

Bu konuyu anlamakta biraz zorlanıyorum. Cümlede gereksiz sözcük kullanımının ve anlam belirsizliklerinin nasıl oluştuğunu tam olarak kavrayamadım. Günlük hayattan, basit ve anlaşılır örneklerle konuyu pekiştirmek istiyorum.

Answer 1

Anlatım Bozukluğu Nedir?

Anlatım bozukluğu, söylediğimiz veya yazdığımız bir cümlenin anlaşılmasının zor olmasıdır. Kulağa hoş gelmez ve kafamızı karıştırabilir.

Neden Anlatım Bozukluğu Olur?

• Gereksiz Sözcük Kullanmak: Aynı anlama gelen kelimeleri birlikte kullanmak.
• Sözcükleri Yanlış Yerde Kullanmak: Bir kelimeyi cümlede yanlış yere koymak.
• Anlamı Eksik Bırakmak: Cümlede söylemek istediğimiz bir şeyi unutmak.

Örneklerle Anlatım Bozuklukları

Örnek 1 - Gereksiz Sözcük:

• Yanlış: "Bu soruyu tekrar bir daha çözelim."
• Doğru: "Bu soruyu tekrar çözelim." veya "Bu soruyu bir daha çözelim."

"Tekrar" ve "bir daha" aynı anlama gelir. İkisini birlikte kullanmak gereksizdir.

Örnek 2 - Yanlış Yerde Sözcük:

• Yanlış: "Yeni sadece ayakkabılarımı giydim."
• Doğru: "Sadece yeni ayakkabılarımı giydim."

"Sadece" kelimesi "yeni" kelimesinden önce gelirse, sadece yeni olan ayakkabıları giydiğimiz anlaşılır. Bu da anlamı değiştirir.

Örnek 3 - Eksik Anlam:

• Yanlış: "Kardeşim benden, ben de kardeşimden çok hoşlanıyorum."
• Doğru: "Kardeşim benden hoşlanıyor, ben de kardeşimden çok hoşlanıyorum."

İlk cümlede, kardeşimin benden ne yaptığı söylenmemiş. Anlam eksik kalmış.

Nasıl Düzeltebiliriz?

• Cümleyi yüksek sesle oku. Kulağa tuhaf geliyor mu?
• Cümlede aynı anlama gelen kelimeler var mı? Varsa birini sil.
• Cümlede bir eksiğin olup olmadığını düşün.

Doğru ve güzel konuşmak, bizi daha iyi anlatır. Her zaman cümlelerimizi kontrol edelim!

Answer 2

2. Sınıf Türkçe Anlatım Bozuklukları Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Elif, öğretmenine şu cümleyi söyledi: "Dün bahçede top oynadım ve çok eğlendim." Ancak Elif bu cümleyi yanlış kurdu. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde Elif'in yaptığına benzer bir anlatım bozukluğu vardır?
a) Bugün okula geldim ve kitap okudum.
b) Yarın parka gideceğim ve dondurma yiyeceğim.
c) Dün sinemaya gittik ve çok güldük.

Cevap: b) Yarın parka gideceğim ve dondurma yiyeceğim.
Çözüm: Elif dünü anlatırken "oynadım" ve "eğlendim" dedi. "b" seçeneğinde ise yarın için "gideceğim" ve "yiyeceğim" denmiş. Bu, anlatımın zaman uyumuna dikkat etmemektir.

Soru 2: Ali, "Ben ve arkadaşım okula yürüyerek gittik." cümlesini kurdu. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde Ali'nin cümlesindeki gibi bir anlatım bozukluğu vardır?
a) Annem ve ben markete gittik.
b) Ben ve kardeşim resim yaptık.
c) Babam ve dayım maça gittiler.

Cevap: b) Ben ve kardeşim resim yaptık.
Çözüm: Doğru Türkçe'de "ben" yerine "benim" veya cümleyi "Kardeşimle ben resim yaptık." şeklinde kurmak daha uygundur. "Ben" başta kullanıldığında anlatım bozulur.

Soru 3: Ayşe, "Bu kalem kırmızı ve mavidir." dedi. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde Ayşe'nin yaptığına benzer bir anlatım bozukluğu vardır?
a) Bu araba büyük ve hızlıdır.
b) Bu ev yeşil ve mavidir.
c) Bu kedi siyah ve beyazdır.

Cevap: b) Bu ev yeşil ve mavidir.
Çözüm: Bir ev aynı anda hem yeşil hem mavi olamaz. Bu, anlamca uyumsuzluktur. Doğrusu "Bu evin bir kısmı yeşil, bir kısmı mavidir." gibi olmalıdır.

Soru 4: Mehmet, "Öğretmenim bana kitap verdi ve çok sevindim." cümlesini kurdu. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde Mehmet'in cümlesindeki gibi bir anlatım bozukluğu vardır?
a) Annem bana elma verdi ve yedim.
b) Babam bana top aldı ve oynadım.
c) Ablam bana şarkı söyledi ve dinledim.

Cevap: a) Annem bana elma verdi ve yedim.
Çözüm: "Annem bana elma verdi ve yedim." cümlesinde kimin yediği tam belli değil. Bu, anlam belirsizliğidir. Doğrusu "Annem bana elma verdi, ben de yedim." olmalıdır.