avatar
Sila_Genc
5 puan • 400 soru • 438 cevap
✔️ Cevaplandı • Doğrulandı

2026 TYT Biyoloji: Allel Frekansı Nasıl Hesaplanır? Hardy-Weinberg Prensibi

Allel frekansı nasıl hesaplanır, Hardy-Weinberg prensibi ne anlama geliyor? Bu konuda biraz kafam karıştı, basitçe anlatır mısınız?
WhatsApp'ta Paylaş
1 CEVAPLARI GÖR
✔️ Doğrulandı
0 kişi beğendi.
avatar
Akademik_Basari
0 puan • 420 soru • 426 cevap

🧬 2026 TYT Biyoloji: Allel Frekansı ve Hardy-Weinberg Prensibi

Merhaba gençler! Biyoloji dersinde genetik konularına dalmaya hazır mısınız? Bugün allel frekansı kavramını ve bununla yakından ilişkili olan Hardy-Weinberg Prensibi'ni inceleyeceğiz. Sakın gözünüz korkmasın, adım adım ilerleyerek bu konuyu kolayca anlayacaksınız!

🤔 Allel Frekansı Nedir?

Allel frekansı, belirli bir popülasyonda bir alelin (genin farklı versiyonu) ne kadar sık görüldüğünün bir ölçüsüdür. Örneğin, bir çiçek popülasyonunda kırmızı ve beyaz renk allelleri varsa, her bir allelin frekansını hesaplayabiliriz.

  • 🌸 Allel: Bir genin farklı varyasyonlarıdır. Örneğin, göz rengi geni için mavi veya kahverengi alleller olabilir.
  • 📊 Frekans: Bir şeyin ne kadar sık meydana geldiğinin ölçüsüdür. Genetik bağlamda, bir allelin popülasyonda ne sıklıkta bulunduğunu ifade eder.

🧮 Allel Frekansı Nasıl Hesaplanır?

Allel frekansını hesaplamak için basit bir formül kullanırız. Diyelim ki bir popülasyonda iki allel var: A ve a.

  • p, A allelinin frekansını
  • q, a allelinin frekansını temsil etsin.

Bu durumda:

$p + q = 1$

Çünkü popülasyondaki tüm bireylerde bu iki allelden biri bulunmak zorundadır.

Örnek: Bir popülasyonda 500 birey var ve bu bireylerin 320'si AA genotipine, 160'ı Aa genotipine ve 20'si aa genotipine sahip. A ve a allellerinin frekanslarını hesaplayalım:

  • 🍎 Adım 1: Toplam allel sayısını bulalım. 500 birey * 2 allel/birey = 1000 allel
  • 🍎 Adım 2: A allellerinin sayısını bulalım. (320 AA * 2) + 160 Aa = 800 A alleli
  • 🍎 Adım 3: a allellerinin sayısını bulalım. (20 aa * 2) + 160 Aa = 200 a alleli
  • 🍎 Adım 4: Frekansları hesaplayalım:
    • A alleli için: $p = \frac{800}{1000} = 0.8$
    • a alleli için: $q = \frac{200}{1000} = 0.2$

⚖️ Hardy-Weinberg Prensibi Nedir?

Hardy-Weinberg Prensibi, bir popülasyonda allel ve genotip frekanslarının nesilden nesile değişmeden kalacağını öngören bir prensiptir. Bu prensip, evrimin gerçekleşmediği ideal bir durumu tanımlar.

Hardy-Weinberg dengesinin sağlanabilmesi için bazı koşulların yerine gelmesi gerekir:

  • 🌱 Mutasyon olmamalı: Genetik yapıda değişiklikler meydana gelmemeli.
  • 🔄 Gen akışı olmamalı: Popülasyona yeni bireyler gelmemeli veya popülasyondan bireyler ayrılmamalı.
  • 🎲 Rastgele çiftleşme olmalı: Bireyler belirli özelliklere göre değil, rastgele çiftleşmeli.
  • 🧬 Doğal seçilim olmamalı: Belirli genotipler diğerlerine göre daha avantajlı olmamalı.
  • 💯 Popülasyon sonsuz büyüklükte olmalı: Küçük popülasyonlarda genetik sürüklenme etkili olabilir.

➕ Hardy-Weinberg Denklemi

Hardy-Weinberg prensibini matematiksel olarak ifade etmek için aşağıdaki denklemi kullanırız:

$p^2 + 2pq + q^2 = 1$

  • $p^2$: AA genotipinin frekansını
  • $2pq$: Aa genotipinin frekansını
  • $q^2$: aa genotipinin frekansını temsil eder.

Bu denklem, bir popülasyondaki genotip frekanslarının, allel frekanslarından tahmin edilebileceğini gösterir.

Örnek: Bir önceki örnekte A allelinin frekansı 0.8 ve a allelinin frekansı 0.2 idi. Hardy-Weinberg denklemine göre genotip frekansları şöyle olmalıdır:

  • AA: $(0.8)^2 = 0.64$
  • Aa: $2 * 0.8 * 0.2 = 0.32$
  • aa: $(0.2)^2 = 0.04$

Umarım bu ders notu, allel frekansı ve Hardy-Weinberg Prensibi konularını anlamanıza yardımcı olmuştur. Unutmayın, biyoloji öğrenmek eğlenceli olabilir! Başarılar!

Yorumlar