💡 2026 TYT Felsefe: Utilitarizm (Faydacılık) Nedir?
Faydacılık, ahlaki eylemlerin değerini sonuçlarına göre belirleyen bir felsefi yaklaşımdır. Basitçe söylemek gerekirse, bir eylemin "iyi" olup olmadığı, o eylemin ne kadar mutluluk veya fayda sağladığına bağlıdır.
🎯 Faydacılığın Temel İlkeleri
- 😃 Mutluluk Odaklılık: Faydacılığın temel amacı, mümkün olan en fazla sayıda insan için en fazla mutluluğu sağlamaktır.
- ⚖️ Sonuç Odaklılık: Bir eylemin ahlaki değeri, niyetinden ziyade sonuçlarına göre belirlenir. İyi sonuçlar doğuran bir eylem, ahlaki olarak iyidir.
- 🌍 Evrenselcilik: Faydacılık, sadece bireyin kendi mutluluğunu değil, herkesin mutluluğunu gözetmeyi savunur. Herkesin mutluluğu eşit derecede önemlidir.
🔑 Faydacılığın Anahtar Kavramları
- ➕ Fayda: Mutluluk, haz veya refahı ifade eder. Faydacılık, faydayı maksimize etmeyi hedefler.
- ➖ Acı: Mutsuzluk, ızdırap veya sıkıntıyı ifade eder. Faydacılık, acıyı minimize etmeyi hedefler.
- 👥 En Fazla Mutluluk İlkesi: Bir eylemin ahlaki değeri, o eylemin mümkün olan en fazla sayıda insan için en fazla mutluluğu sağlamasıyla ölçülür.
🤔 Faydacılığın Savunucuları
- 👤 Jeremy Bentham: Faydacılığın kurucularından biri olarak kabul edilir. Haz ve acıyı temel alarak bir "mutluluk hesabı" geliştirmiştir.
- 🧑🎓 John Stuart Mill: Bentham'ın fikirlerini geliştirmiş ve faydacılığa daha insani bir boyut kazandırmıştır. Mill, hazların niteliğinin de önemli olduğunu savunmuştur.
⚔️ Faydacılığa Yöneltilen Eleştiriler
- ⚖️ Adalet Sorunu: Faydacılık, çoğunluğun mutluluğu için azınlığın haklarının göz ardı edilmesine yol açabilir.
- 📏 Ölçme Zorluğu: Mutluluğu ve acıyı ölçmek ve karşılaştırmak zordur. Herkesin mutluluğu aynı şekilde değerlendirilemez.
- 🔮 Öngörülemezlik: Bir eylemin sonuçlarını önceden tahmin etmek her zaman mümkün değildir. Beklenmedik sonuçlar faydacılığın uygulanmasını zorlaştırabilir.
✍️ 2026 TYT Felsefe Sınavında Faydacılık
TYT Felsefe sınavında faydacılık ile ilgili sorular genellikle temel ilkeleri, anahtar kavramları ve eleştirileri üzerine yoğunlaşır. Sınavda başarılı olmak için faydacılığın ne olduğunu, kimler tarafından savunulduğunu ve hangi eleştirilere maruz kaldığını iyi anlamak önemlidir.
Unutma: Felsefe, düşünmektir! Farklı bakış açılarını değerlendirerek kendi fikirlerini oluştur.
