🧪 8. Sınıf Fen Bilimleri 1. Dönem 2. Yazılı 7. Senaryo MEB Soruları
🌍 1. Soru: Mevsimler Nasıl Oluşur?
Mevsimlerin oluşmasının temel nedeni, Dünya'nın Güneş etrafında dolanırken izlediği yörüngenin ve dönme ekseninin eğikliğidir. Bu eğiklik sayesinde Güneş ışınları farklı yarım kürelere farklı açılarla gelir.
- ☀️ Eksen Eğikliği: Dünya'nın dönme ekseni, yörünge düzlemine göre 23,5 derecelik bir eğikliğe sahiptir.
- 🔄 Yörünge Hareketi: Dünya, Güneş etrafında eliptik bir yörüngede dolanır.
- 🌡️ Güneş Işınlarının Açısı: Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açısı, sıcaklığı doğrudan etkiler. Dik açıyla gelen ışınlar daha fazla enerji taşır.
Örneğin, Kuzey Yarım Küre Güneş'e doğru eğildiğinde yaz mevsimi yaşanırken, Güney Yarım Küre'de kış mevsimi yaşanır.
🧬 2. Soru: DNA ve Genetik Kod Nedir?
DNA (Deoksiribo Nükleik Asit), canlıların genetik bilgisini taşıyan moleküldür. Genetik kod ise bu bilginin nasıl okunacağını ve proteinlere dönüştürüleceğini belirleyen şifredir.
- 🧱 DNA'nın Yapısı: DNA, çift sarmallı bir yapıya sahiptir. Sarmallar, nükleotit adı verilen yapı birimlerinden oluşur.
- 🔤 Nükleotitler: Her nükleotit, bir şeker (deoksiriboz), bir fosfat grubu ve bir azotlu bazdan oluşur. Dört farklı azotlu baz vardır: Adenin (A), Timin (T), Guanin (G) ve Sitozin (C).
- 🔑 Genetik Kod: Azotlu bazların dizilişi, genetik kodu oluşturur. Bu diziliş, hangi proteinlerin üretileceğini belirler. A her zaman T ile, G her zaman C ile eşleşir.
DNA, hücrenin çekirdeğinde bulunur ve canlıların özelliklerinin nesilden nesile aktarılmasını sağlar.
🌱 3. Soru: Modifikasyon ve Mutasyon Arasındaki Fark Nedir?
Modifikasyon, çevresel faktörlerin etkisiyle canlıların fenotipinde (dış görünüşünde) meydana gelen kalıtsal olmayan değişikliklerdir. Mutasyon ise DNA'da meydana gelen ve kalıtsal olabilen değişikliklerdir.
- 🦋 Modifikasyon Örnekleri:
- 🌺 Çevre Etkisi: Ortanca çiçeğinin asidik toprakta mavi, bazik toprakta pembe renk alması.
- 💪 Kalıtsal Olmama: Güneşlenerek bronzlaşmak. Bu özellik yavrulara aktarılmaz.
- 🐞 Mutasyon Örnekleri:
- ✨ DNA Değişikliği: Radyasyon veya kimyasallar nedeniyle DNA diziliminde meydana gelen hatalar.
- 👶 Kalıtsallık: Down sendromu gibi genetik hastalıklar.
Özetle, modifikasyonlar çevresel etkilere bağlıdır ve kalıtsal değildir; mutasyonlar ise DNA'da meydana gelir ve kalıtsal olabilir.
