🧪 2026 TYT Fizik: Biyolojik Sistemlerde Turgor Basıncı Nedir?
Turgor basıncı, bitki hücrelerinin dik ve diri durmasını sağlayan çok önemli bir kavramdır. Şimdi bu konuyu basitçe inceleyelim.
💧 Turgor Basıncı Nedir?
Turgor basıncı, bir bitki hücresinin içindeki suyun, hücre duvarına yaptığı basınçtır. Bu basınç sayesinde bitkiler ayakta durabilir ve yaprakları dik durur.
- 💧 Ozmoz: Suyun, yarı geçirgen bir zardan (hücre zarı gibi) çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçişine ozmoz denir.
- 🌱 Hücre Duvarı: Bitki hücrelerinde hücre zarının dışında bulunan sert bir yapıdır. Bu yapı, hücrenin şeklini korur ve aşırı su alımında patlamasını engeller.
- 💪 Turgor Basıncı: Hücre içindeki suyun ozmoz yoluyla hücreye girmesi sonucu oluşan basınçtır. Bu basınç, hücre duvarına doğru etki eder.
🌿 Turgor Basıncı Neden Önemlidir?
Turgor basıncı bitkiler için hayati öneme sahiptir:
- ☀️ Dik Durma: Bitkilerin dik durmasını sağlar. Turgor basıncı sayesinde bitki hücreleri şişkin kalır ve bitki ayakta durur.
- 🍃 Fotosentez: Yaprakların güneş ışığını daha iyi almasını sağlar. Dik duran yapraklar daha fazla güneş ışığına maruz kalır ve fotosentez daha verimli gerçekleşir.
- 💦 Su Taşınımı: Bitkinin su ve mineralleri köklerden yapraklara taşımasına yardımcı olur.
- 🔒 Stoma Kontrolü: Stomaların (yapraklardaki küçük açıklıklar) açılıp kapanmasını düzenler. Bu sayede bitki su kaybını kontrol edebilir.
🌵 Turgor Basıncı Nasıl Etkilenir?
Turgor basıncını etkileyen faktörler şunlardır:
- 💧 Su Miktarı: Yeterli su yoksa turgor basıncı düşer ve bitki solar.
- 🌡️ Sıcaklık: Aşırı sıcaklık su kaybını artırır ve turgor basıncını azaltır.
- 🧂 Tuzluluk: Topraktaki tuz miktarı arttıkça bitki su almakta zorlanır ve turgor basıncı düşer.
🌻 Örnek Durumlar
- 🥀 Solmuş Bitki: Yetersiz sulama sonucu turgor basıncı düşer ve bitki solar.
- 🌱 Sulanan Bitki: Sulama yapıldığında hücreler su ile dolar ve turgor basıncı artar, bitki canlanır.
❓ TYT Fizik Sorusu (Örnek)
Bir bitki hücresinin turgor basıncı aşağıdaki durumlardan hangisinde artar?
- A) Ortamdaki su miktarı azaldığında
- B) Hücrenin bulunduğu ortamdaki tuz konsantrasyonu arttığında
- C) Hücrenin sıcaklığı arttığında
- D) Hücrenin su alımı arttığında
- E) Hücrenin fotosentez hızı azaldığında
Doğru Cevap: D) Hücrenin su alımı arttığında
