🧪 2026 TYT Fizik: Hacim Genleşme Katsayısı Formülü Nasıl Uygulanır? Kolay Yöntem
Hacim genleşmesi, bir maddenin sıcaklığı arttığında hacminin artması olayıdır. Bu artış, maddenin
hacim genleşme katsayısı ile doğru orantılıdır. TYT sınavında bu konuyla ilgili soruları kolayca çözebilmek için aşağıdaki adımları takip edebilirsin.
🌡️ Hacim Genleşme Katsayısı Nedir?
Hacim genleşme katsayısı ($\\beta$), bir maddenin sıcaklığı 1°C arttığında hacmindeki göreli değişimi ifade eder. Her maddenin hacim genleşme katsayısı farklıdır.
📐 Hacim Genleşme Formülü
Hacim genleşmesini hesaplamak için şu formülü kullanırız:
$\Delta V = V_0 \cdot \beta \cdot \Delta T$
Burada:
- 💧 $\Delta V$: Hacimdeki değişim (son hacim - ilk hacim)
- 🧊 $V_0$: İlk hacim
- 🔥 $\beta$: Hacim genleşme katsayısı
- ☀️ $\Delta T$: Sıcaklık değişimi (son sıcaklık - ilk sıcaklık)
📝 Formülü Uygulama Adımları
- ✅ Verileri Tanımla: Soruda verilen ilk hacmi ($V_0$), hacim genleşme katsayısını ($\beta$) ve sıcaklık değişimini ($\Delta T$) belirle.
- ➕ Formülde Yerine Koy: Belirlediğin değerleri yukarıdaki formülde yerine yaz.
- ➗ Hesaplama Yap: Formüldeki işlemleri yaparak hacimdeki değişimi ($\Delta V$) hesapla.
- ✔️ Sonucu Yorumla: Bulduğun $\Delta V$ değeri, hacmin ne kadar arttığını gösterir. Eğer sonuç pozitif ise hacim artmış, negatif ise hacim azalmıştır.
📌 Örnek Soru Çözümü
Bir demir bloğun ilk hacmi 2 $m^3$ ve sıcaklığı 20°C'dir. Demir bloğun sıcaklığı 50°C'ye çıkarıldığında hacmindeki değişimi hesaplayınız. (Demirin hacim genleşme katsayısı $\beta = 36 \times 10^{-6} \ °C^{-1}$)
Çözüm:
- 🍎 $V_0 = 2 \ m^3$
- 🔥 $\beta = 36 \times 10^{-6} \ °C^{-1}$
- ☀️ $\Delta T = 50°C - 20°C = 30°C$
Formülde yerine koyalım:
$\Delta V = V_0 \cdot \beta \cdot \Delta T$
$\Delta V = 2 \cdot (36 \times 10^{-6}) \cdot 30$
$\Delta V = 2160 \times 10^{-6} \ m^3 = 0.00216 \ m^3$
Sonuç: Demir bloğun hacmi 0.00216 $m^3$ artmıştır.
💡 Püf Noktaları
- 📏 Birimlere Dikkat: Hacim birimlerinin (genellikle $m^3$) ve sıcaklık biriminin (°C veya K) tutarlı olduğundan emin ol.
- 🔢 Bilimsel Gösterim: Küçük sayılarla işlem yaparken bilimsel gösterimi kullanmak, hataları önlemeye yardımcı olur.
- 🤔 Anlamaya Çalış: Sadece formülü ezberlemek yerine, hacim genleşmesinin ne anlama geldiğini ve hangi faktörlere bağlı olduğunu anlamaya çalış.
Bu adımları takip ederek, hacim genleşmesiyle ilgili soruları kolaylıkla çözebilir ve TYT sınavında başarılı olabilirsin!
