💡 2026 TYT Fizik: Paralel Bağlı Dirençlerde Akım Bölünmesi Kuralı Nedir?
Paralel bağlı dirençlerde akım bölünmesi kuralı, elektrik devrelerinde akımın dirençler arasında nasıl paylaşıldığını anlamamızı sağlar. Bu kuralı kullanarak, devrelerdeki akım değerlerini hızlı bir şekilde hesaplayabiliriz.
🧲 Paralel Bağlı Direnç Nedir?
Paralel bağlı dirençler, devreye aynı iki nokta arasında bağlanmış dirençlerdir. Yani, tüm dirençlerin uçları aynı potansiyel farkına sahiptir.
- 🔌 Özellikleri:
- 🍎 Gerilim (potansiyel farkı) tüm dirençler üzerinde aynıdır.
- 🍎 Toplam akım, her bir dirençten geçen akımların toplamına eşittir.
🧪 Akım Bölünmesi Kuralı
Akım bölünmesi kuralı, paralel bağlı dirençlerdeki akımın, direnç değerleriyle ters orantılı olarak bölündüğünü ifade eder. Yani, direnci büyük olan koldan daha az akım geçerken, direnci küçük olan koldan daha fazla akım geçer.
Diyelim ki iki paralel direnç var: $R_1$ ve $R_2$. Devreye giren toplam akım $I_T$ olsun. Bu durumda, her bir dirençten geçen akımı aşağıdaki formüllerle bulabiliriz:
- ⚡️ $I_1 = I_T * \frac{R_2}{R_1 + R_2}$
- ⚡️ $I_2 = I_T * \frac{R_1}{R_1 + R_2}$
Burada:
- 📍 $I_1$, $R_1$ direncinden geçen akımı,
- 📍 $I_2$, $R_2$ direncinden geçen akımı,
- 📍 $I_T$, devreye giren toplam akımı ifade eder.
🚀 Hızlı Hesaplama Yöntemi
Akım bölünmesi kuralını hızlı bir şekilde uygulamak için aşağıdaki adımları takip edebiliriz:
- 💡 Adım 1: Toplam direnci ($R_T$) hesaplayın. Paralel bağlı dirençlerin toplam direnci aşağıdaki formülle bulunur:
$\frac{1}{R_T} = \frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2} + ... + \frac{1}{R_n}$
- 💡 Adım 2: Her bir dirençten geçen akımı, yukarıdaki akım bölünmesi formüllerini kullanarak hesaplayın.
📝 Örnek Soru ve Çözümü
Bir devrede 6Ω ve 3Ω'luk iki direnç paralel bağlanmıştır. Devreye giren toplam akım 9A ise, her bir dirençten geçen akımı bulunuz.
- ✅ Çözüm:
- 🍎 $R_1 = 6Ω$ ve $R_2 = 3Ω$
- 🍎 $I_T = 9A$
- 🍎 $I_1 = 9A * \frac{3Ω}{6Ω + 3Ω} = 9A * \frac{3}{9} = 3A$
- 🍎 $I_2 = 9A * \frac{6Ω}{6Ω + 3Ω} = 9A * \frac{6}{9} = 6A$
Bu durumda, 6Ω'luk dirençten 3A akım geçerken, 3Ω'luk dirençten 6A akım geçer.
📌 Önemli İpuçları
- ✅ Akım bölünmesi kuralını kullanırken, direnç değerlerinin aynı birimde olduğundan emin olun.
- ✅ Toplam akımın, her bir dirençten geçen akımların toplamına eşit olup olmadığını kontrol ederek, hesaplamalarınızı doğrulayabilirsiniz.
