🎨 2026 TYT Fizik: Serbest Düşme Formülü Nasıl Uygulanır?
Serbest düşme, bir cismin sadece yer çekimi etkisiyle hareket etmesidir. Bu hareketi anlamak ve soruları hızlı çözmek için bazı temel bilgilere ve pratik yöntemlere ihtiyacımız var.
- 🍎 Serbest Düşme Nedir?: Bir cismin herhangi bir ilk hız olmadan, sadece yer çekimi kuvvetiyle aşağı doğru hareket etmesidir. Hava direnci ihmal edilir.
- 🍎 Temel Kavramlar:
- Yer çekimi ivmesi (g): Yaklaşık olarak 9.8 m/s²'dir, ama çoğu soruda kolaylık sağlaması için 10 m/s² olarak alınır.
- Başlangıç hızı (v₀): Serbest düşmede genellikle 0 m/s'dir çünkü cisim başlangıçta serbest bırakılır.
🚀 Serbest Düşme Formülleri
Serbest düşme problemlerini çözerken kullanacağımız temel formüller şunlardır:
- 🍎 Hız Formülü: Herhangi bir t anındaki hızı bulmak için: $v = gt$
- 🍎 Yükseklik Formülü: t sürede düşülen yüksekliği bulmak için: $h = \frac{1}{2}gt^2$
- 🍎 Zamansız Hız Formülü: Yüksekliği biliyorsak hızı doğrudan bulmak için: $v^2 = 2gh$
🎯 Formüllerin Anlamları
* $v$: Cismin herhangi bir andaki hızı (m/s)
* $g$: Yer çekimi ivmesi (yaklaşık 10 m/s²)
* $t$: Geçen süre (saniye)
* $h$: Düşülen yükseklik (metre)
💡 Hızlı Çözüm Yolları ve İpuçları
- 🍎 Pratik Değerler: $g = 10 m/s^2$ alarak hesaplamaları kolaylaştırın.
- 🍎 Orantı Kurmak: Serbest düşmede, her saniyede hız 10 m/s artar. Örneğin, 3 saniyede düşen bir cismin son hızı 30 m/s olur.
- 🍎 Yükseklik Hesaplama: Düşülen yükseklik, zamanın karesiyle orantılıdır. Yani, 1 saniyede 5 metre düşüyorsa, 2 saniyede 20 metre düşer (4 katı).
📝 Örnek Soru ve Çözümü
Soru: Bir cisim 80 metre yükseklikten serbest bırakılıyor. Yere çarpma hızı kaç m/s'dir? ($g = 10 m/s^2$ alınız)
Çözüm:
1.
Formülü Seç: Zamansız hız formülünü kullanacağız: $v^2 = 2gh$
2.
Değerleri Yerleştir: $v^2 = 2 * 10 * 80$
3.
Hesapla: $v^2 = 1600$
4.
Karekök Al: $v = \sqrt{1600} = 40 m/s$
Cevap: Cismin yere çarpma hızı 40 m/s'dir.
📚 Ek Öneriler
- 🍎 Bol Soru Çözmek: Farklı zorluk seviyelerinde serbest düşme soruları çözerek pratik yapın.
- 🍎 Grafik Yorumlama: Hız-zaman ve konum-zaman grafiklerini inceleyerek hareketin özelliklerini daha iyi anlayın.
- 🍎 Hava Direncini İhmal Etmek: TYT sorularında genellikle hava direnci ihmal edilir, ancak gerçek hayatta hava direncinin etkisi olduğunu unutmayın.
Umarım bu bilgiler, 2026 TYT Fizik sınavına hazırlanırken serbest düşme konusunu daha iyi anlamanıza ve soruları hızlı bir şekilde çözmenize yardımcı olur!
