Hız-zaman grafiği, bir cismin hızının zamanla nasıl değiştiğini gösteren bir grafiktir. Yatay eksen zamanı (genellikle saniye cinsinden), dikey eksen ise hızı (genellikle metre/saniye cinsinden) gösterir. Bu grafik sayesinde cismin hareketi hakkında birçok bilgi edinebiliriz.
Hız-zaman grafiğinin altında kalan alan, bize cismin belirli bir zaman aralığında ne kadar yol aldığını (yer değiştirmesini) verir. TYT'de bu bilgiyi kullanarak çeşitli hareket problemlerini çözebiliriz.
Hız-zaman grafiğinin şekline göre farklı yöntemler kullanarak alanı bulabiliriz:
Eğer grafik yatay bir doğru ise (yani hız sabitse), grafiğin altında kalan alan bir dikdörtgendir. Alanı bulmak için:
Örnek: Bir araç 5 m/s hızla 10 saniye boyunca hareket ediyorsa, aldığı yol: Alan = 5 m/s x 10 s = 50 metre.
Eğer grafik eğimli bir doğru ise (yani hız düzgün olarak artıyor veya azalıyorsa), grafiğin altında kalan alan bir yamuk veya üçgendir. Alanı bulmak için:
Örnek: Bir araç başlangıçta 2 m/s hızla hareket ederken, 4 saniye sonra hızı 10 m/s'ye çıkıyor. Bu durumda grafiğin altında kalan alan bir yamuktur. Alan = [(2 + 10) x 4] / 2 = 24 metre.
Eğer grafik daha karmaşık bir şekle sahipse (eğriler, farklı doğrusal bölümler vb.), alanı bulmak için grafiği daha basit şekillere (dikdörtgenler, üçgenler, yamuklar) ayırabilir ve her birinin alanını ayrı ayrı hesaplayıp toplayabilirsin.
Umarım bu bilgiler 2026 TYT'de hız-zaman grafiği sorularını çözerken sana yardımcı olur! Başarılar!