🧬 2026 TYT Kimya: Endoplazmik Retikulumun (ER) Kısa Özeti
Endoplazmik retikulum (ER), ökaryotik hücrelerin sitoplazmasında bulunan, birbirine bağlı kanallar ve kesecikler sistemidir. Hücrenin içindeki birçok önemli görevi üstlenir.
🧱 ER'nin Yapısı
- 📦 Zarlar: ER, tıpkı hücre zarı gibi, çift katlı lipit tabakasından oluşur. Bu zarlar, ER'nin farklı bölmeler oluşturmasını sağlar.
- 🛤️ Kanallar ve Kesecikler: ER, sitoplazma içinde uzanan bir ağ gibi görünür. Bu ağ, kanallar (tübüller) ve yassı kesecikler (sisternler) içerir.
⚙️ ER'nin Görevleri
- 🏭 Protein Sentezi ve İşlenmesi: ER'nin ribozomlarla kaplı olan kısmına Granüllü Endoplazmik Retikulum (GER) denir. GER, protein sentezi ve bu proteinlerin katlanması, glikozillenmesi gibi işlemlerden sorumludur.
- 🧪 Lipit ve Steroid Sentezi: Ribozom bulundurmayan kısma ise Granülsüz Endoplazmik Retikulum (SER) denir. SER, lipit (yağ) ve steroid hormonlarının sentezinde görev alır.
- 💊 Detoksifikasyon: SER, karaciğer hücrelerinde ilaçlar ve alkol gibi zararlı maddelerin etkisiz hale getirilmesinde rol oynar.
- Ca2+ Depolanması: ER, hücre içinde kalsiyum iyonlarını (Ca2+) depolar ve salgılar. Kalsiyum, hücre sinyalleşmesinde önemli bir rol oynar.
- 🚚 Molekül Taşınması: ER, hücre içinde çeşitli moleküllerin taşınmasında görev alır.
🔬 GER ve SER Arasındaki Farklar
- ⚫ Ribozomlar: GER'de ribozomlar bulunurken, SER'de bulunmaz.
- 🧬 Görevler: GER protein sentezi ve işlenmesiyle ilgilenirken, SER lipit sentezi, detoksifikasyon ve kalsiyum depolanması gibi görevleri üstlenir.
📍 ER'nin Önemi
ER, hücrenin sağlıklı bir şekilde çalışması için hayati öneme sahiptir. Protein sentezinden lipit üretimine, zararlı maddelerin temizlenmesinden kalsiyum dengesinin sağlanmasına kadar birçok önemli süreçte rol oynar. ER'deki bir aksaklık, çeşitli hastalıklara yol açabilir.
