6. sınıf Başkalaşım geçiren hayvanlar ve yaşam döngüleri

Question

Bu konuyu anlamakta biraz zorlanıyorum. Hangi hayvanların başkalaşım geçirdiğini ve bu süreçte neler yaşadıklarını tam olarak karıştırıyorum. Özellikle kurbağa ve kelebeğin yaşam döngülerini öğrenmek istiyorum.

Answer 1

Başkalaşım (Metamorfoz) Nedir?

Bazı hayvanlar, dünyaya geldiklerinde anne ve babalarına hiç benzemezler. Bu hayvanlar, büyüyüp yetişkin bir birey olana kadar farklı evrelerden geçerler. Bu değişim sürecine başkalaşım ya da bilimsel adıyla metamorfoz denir.

İki Çeşit Başkalaşım Vardır

• Tam Başkalaşım: Yumurtadan çıkan canlı, yetişkin halinden tamamen farklıdır. Bu süreç yumurta → larva → pupa → ergin şeklinde ilerler.
• Yarım (Eksik) Başkalaşım: Yumurtadan çıkan yavru, yetişkine benzer ama bazı organları (kanat gibi) gelişmemiştir. Bu süreç yumurta → nimf → ergin şeklinde ilerler.

Tam Başkalaşım Geçiren Hayvanlar

Bu hayvanların yaşam döngüsü dört aşamalıdır:

• Kelebek:
  • 1. Yumurta: Dişi kelebek yumurtalarını yapraklara bırakır.
  • 2. Larva (Tırtıl): Yumurtadan çıkan tırtıl, sürekli yaprak yiyerek büyür ve deri değiştirir.
  • 3. Pupa (Koza): Tırtıl kendini bir koza içine hapseder. Bu dönemde dışarıdan hareketsiz görünür ama içerde büyük bir değişim yaşanır.
  • 4. Ergin Kelebek: Koza açılır ve içinden kanatlı, rengârenk bir kelebek çıkar.
• Kurbağa:
  • 1. Yumurta: Suda yaşayan kurbağalar yumurtalarını suya bırakır.
  • 2. Larva (İribaş): Yumurtadan çıkan iribaşlar balığa benzer, solungaçlarıyla solunum yapar ve kuyruğu vardır.
  • 3. Pupa Evresi: Kurbağalarda belirgin bir pupa evresi yoktur. İribaş yavaş yavaş değişir.
  • 4. Ergin Kurbağa: İribaşın kuyruğu kısalır, akciğerleri ve arka ayakları çıkar. Artık hem karada hem suda yaşayabilen bir yetişkin kurbağa olur.

Ayrıca sinek, arı, karınca, sivrisinek ve kelebek gibi böcekler de tam başkalaşım geçirir.

Yarım Başkalaşım Geçiren Hayvanlar

Bu hayvanların yaşam döngüsü üç aşamalıdır:

• Çekirge:
  • 1. Yumurta: Yumurtalar toprağa veya yapraklara bırakılır.
  • 2. Nimf: Yumurtadan çıkan yavru çekirge, ergine benzer ama kanatsızdır. Büyüdükçe birkaç kez deri değiştirir.
  • 3. Ergin Çekirge: Son deri değişiminden sonra kanatları tamamen gelişmiş olan yetişkin çekirge ortaya çıkar.
  Yanıtla

Answer 2

6. Sınıf Başkalaşım Geçiren Hayvanlar ve Yaşam Döngüleri Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Bir öğrenci, bahçesinde bulduğu bir canlının yaşam döngüsünü inceliyor. Bu canlı yumurtadan çıktığında suda yaşayan ve solungaç solunumu yapan bir larval formda, yetişkin olduğunda ise karada yaşayan ve akciğer solunumu yapan bir forma dönüşüyor. Bu canlı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
a) Bu canlı bir kelebektir ve başkalaşım geçirir.
b) Bu canlı bir kurbağadır ve başkalaşım geçirir.
c) Bu canlı bir kuştur ve başkalaşım geçirmez.
d) Bu canlı bir örümcektir ve başkalaşım geçirmez.
Cevap: b) Bu canlı bir kurbağadır ve başkalaşım geçirir.
Çözüm: Kurbağalar, yumurtadan iribaş (larva) olarak çıkar ve solungaç solunumu yapar. Zamanla bacakları çıkar, kuyruğu kaybolur ve akciğer solunumu yapan yetişkin bir kurbağaya dönüşür. Bu süreç başkalaşım (metamorfoz) olarak adlandırılır.

Soru 2: Aşağıdaki hayvanlardan hangisinin yaşam döngüsünde "pupa" evresi bulunur?
a) Kelebek
b) Kurbağa
c) Kaplumbağa
d) Örümcek
Cevap: a) Kelebek
Çözüm: Kelebekler tam başkalaşım geçirir. Yaşam döngüleri sırasıyla; yumurta → larva (tırtıl) → pupa (koza) → ergin (kelebek) şeklindedir. Pupa evresi, tırtılın kelebeğe dönüştüğü hareketsiz bir evredir.

Soru 3: Bir öğrenci, "Başkalaşım geçiren hayvanların genç ve yetişkin halleri arasında beslenme şekli ve yaşam alanı gibi önemli farklılıklar olabilir." diye not alıyor. Buna göre, aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi bu duruma bir örnek değildir?
a) Tırtıl → Yaprak yer / Kelebek → Çiçek özü emer
b) İribaş → Su yosunu yer / Kurbağa → Böcek yer
c) Yavru örümcek → Ağ örer / Yetişkin örümcek → Ağ örer
d) Yavru kurbağa → Suda yaşar / Yetişkin kurbağa → Hem karada hem suda yaşar
Cevap: c) Yavru örümcek → Ağ örer / Yetişkin örümcek → Ağ örer
Çözüm: Örümcekler başkalaşım geçirmez. Yavru örümcekler, yetişkinlerin küçük bir kopyasıdır ve genellikle aynı şekilde beslenirler (ağ örerek). Diğer seçeneklerde ise başkalaşım geçiren canlıların larva ve ergin formları arasında beslenme ve yaşam alanı açısından belirgin farklar vardır.

Soru 4: Bir bilim insanı, bir böceğin yaşam döngüsünü inceliyor. Bu böceğin yumurtadan çıktıktan sonra ergin hale gelene kadar geçirdiği evreler şunlardır: Yumurta → Nimf → Ergin. Nimf evresindeki canlı, ergine benzer ancak kanatları tam olarak gelişmemiştir. Bu böcek için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
a) Tam başkalaşım geçirir.
b) Başkalaşım geçirmez.
c) Pupa evresi vardır.
d) Gelişimini tamamlamak