Bilimsel araştırma, bir problemi çözmek veya bir soruya güvenilir bir cevap bulmak için izlenen düzenli ve planlı yoldur. Bu yolu adım adım takip etmek, araştırmamızın doğru ve güvenilir olmasını sağlar.
İlk adım, merak ettiğimiz, cevabını bulmak istediğimiz bir soru veya problemi belirlemektir. Bu soru açık ve anlaşılır olmalıdır.
Örnek: "Farklı toprak türleri bitki büyümesini nasıl etkiler?"
Problemi daha iyi anlamak için etrafımızı dikkatle gözlemleriz. Kitapları, güvenilir internet sitelerini araştırarak veya deneyimli kişilerle konuşarak bilgi toplarız.
Elimizdeki bilgilere dayanarak, problemin olası cevabı hakkında bir tahmin yürütürüz. Bu tahmine hipotez denir.
Örnek: "Besin değeri yüksek olan humuslu toprakta bitkiler daha hızlı büyür."
Hipotezimizi test etmek için bir deney tasarlarız. Deneyde, sadece incelediğimiz özelliğin değişmesi için çaba gösteririz. Değişmeyen bu şartlara kontrol, değişene ise değişken denir.
Deney sırasında gördüğümüz her şeyi (ölçümleri, değişiklikleri) not alırız. Bu verileri çizelgeler, grafikler veya tablolar haline getirerek daha kolay anlaşılmasını sağlarız.
Topladığımız verileri ve yaptığımız analizleri inceleyerek bir yargıya varırız. Bu sonuç, hipotezimizin doğru mu yanlış mı olduğunu gösterir.
Örnek: "Elde edilen verilere göre, humuslu topraktaki bitkinin boyu daha fazla uzamıştır. Bu nedenle hipotez doğrulanmıştır."
Tüm araştırma sürecini baştan sona anlatan bir rapor yazarız. Bu raporda yaptığımız her şey (problem, hipotez, deney, veriler, sonuç) açıkça bulunur. Böylece başkaları da çalışmamızı anlayabilir ve tekrarlayabilir.
Bu basamakları takip etmek, bilimsel düşünme becerimizi geliştirir ve daha güvenilir bilgilere ulaşmamızı sağlar.
