Bu ünitede, bir birey olarak toplum içindeki yerimizi, hak ve sorumluluklarımızı, çocuk haklarını ve sosyal bilimlerin toplumu anlamamıza nasıl yardımcı olduğunu öğrendik.
Birey, toplumu oluşturan insanlardan her biridir. Toplum ise, ortak bir yaşamı paylaşan, aralarında kültür, dil ve tarih birliği bulunan insanların oluşturduğu gruptur.
Toplum içinde yaşarken sahip olduğumuz haklar ve yerine getirmemiz gereken sorumluluklar vardır. Bunlar bir dengedir.
Haklarımızı kullanırken başkalarının haklarına saygı göstermek de en önemli sorumluluklarımızdandır.
Çocukların da tıpkı yetişkinler gibi temel hakları vardır. Bu haklar, Birleşmiş Milletler tarafından "Çocuk Haklarına Dair Sözleşme" ile güvence altına alınmıştır.
Sosyal Bilgiler dersi, bireyin toplum içindeki yerini anlamasını sağlayan bir derstir. Bu ders, tarih, coğrafya, vatandaşlık gibi birçok konuyu içerir.
Sosyal Bilgiler dersinin temelini ise Sosyal Bilimler oluşturur. Sosyal bilimler, toplumu ve insan ilişkilerini bilimsel yöntemlerle inceleyen bilim dallarıdır.
Soru 1: Sosyal bilgiler dersinde "toplumsal hayatımızı düzenleyen yazılı kurallara kanun denir" konusu işlenmektedir. Aşağıdaki durumlardan hangisi bu tanıma uygun bir örnek değildir?
a) Trafikte kırmızı ışıkta geçmenin cezalandırılması
b) Vergi vermenin vatandaşlık görevi olması
c) Askere gitme yaşının yasalarla belirlenmesi
d) Misafirperver olmanın toplumda takdir görmesi
Cevap: d) Misafirperver olmanın toplumda takdir görmesi
Çözüm: Misafirperverlik yazılı bir kural değil, toplumsal bir değer ve yazısız kuraldır. Diğer seçenekler yasalarla düzenlenmiştir.
Soru 2: Bir öğrenci, okulda düzenlenen "Kültürümüzü Tanıyalım" etkinliğinde farklı yörelerden gelen arkadaşlarının farklı yemek alışkanlıkları, giyim tarzları ve şiveleri olduğunu gözlemliyor. Bu durum aşağıdaki kavramlardan hangisiyle en iyi şekilde açıklanır?
a) Sosyal dayanışma
b) Kültürel çeşitlilik
c) Tarihi miras
d) Ekonomik farklılık
Cevap: b) Kültürel çeşitlilik
Çözüm: Kültürel çeşitlilik, bir toplumda farklı kültürel özelliklerin bir arada bulunmasıdır. Yemek, giyim ve dil farklılıkları kültürel çeşitliliğin göstergesidir.
Soru 3: Ailesiyle birlikte yaşadığı apartmanda ortak alanların temizliği konusunda komşularıyla sorun yaşayan Ayşe, bu durumu çözmek için apartman sakinleriyle toplantı yapıp bir temizlik planı oluşturmuştur. Ayşe'nin bu davranışı öncelikle hangi değerle ilişkilidir?
a) Sorumluluk
b) Dürüstlük
c) Yardımseverlik
d) Sabır
Cevap: a) Sorumluluk
Çözüm: Ayşe, yaşadığı toplulukta bir sorun tespit edip çözüm üretme sorumluluğunu almıştır. Bu durum bireyin toplumsal sorumluluk bilinciyle hareket ettiğini gösterir.