Osmanlı İmparatorluğu'nun denizlerdeki hakimiyetini perçinleyen Preveze Deniz Savaşı, 28 Eylül 1538 tarihinde, Adriyatik Denizi'nin girişindeki Preveze açıklarında gerçekleşti. Haçlı Donanması ile Osmanlı Donanması arasında yaşanan bu büyük çarpışma, yalnızca bir deniz muharebesi olmanın ötesinde, siyasi ve askeri dengeleri kökten değiştirdi. Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanmasının elde ettiği bu stratejik zaferin önemini maddeler halinde inceleyelim.
Savaş, Osmanlı İmparatorluğu'nun Akdeniz'deki en büyük rakibi olan Venedik, İspanya, Papalık ve diğer İtalyan devletlerinden oluşan Haçlı ittifakını kesin bir şekilde mağlup etti. Bu zaferle birlikte Akdeniz artık bir "Türk Gölü" haline geldi. Osmanlı, Doğu Akdeniz'de olduğu kadar Orta ve Batı Akdeniz'de de deniz kontrolünü ele geçirdi.
Haçlı donanması sayı ve gemi büyüklüğü açısından üstün olmasına rağmen, Barbaros'un üstün manevra kabiliyetine sahip kadırgaları, mükemmel topçu kullanımı ve taktiksel dehası (örneğin hilal düzeni) belirleyici oldu. Bu zafer, Osmanlı denizciliğinin teknik ve taktik olarak da Avrupa'dan üstün olduğunu tüm dünyaya gösterdi.
Preveze, Papa III. Paulus'un önderliğinde oluşturulan son büyük Haçlı deniz ittifakının da sonu oldu. Ağır yenilgi, Avrupa devletlerini Osmanlı'yı denizden yenme umudundan vazgeçirdi ve savunmaya çekilmeye zorladı. İttifak, bu yenilginin ardından bir daha bu ölçekte bir donanma toplayamadı.
Savaşın hedeflerinden biri, Osmanlı himayesindeki Cezayir'i tehdit etmek ve Osmanlı'nın Kuzey Afrika'daki ilerleyişini durdurmaktı. Zaferle birlikte Osmanlı, Kuzey Afrika'daki topraklarını (Cezayir, Tunus) güvenceye aldı ve ilerideki fetihler (Trablusgarp) için sağlam bir zemin hazırladı.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde karada zaten güçlü olan Osmanlı, Preveze ile denizlerde de üstünlüğünü kanıtladı. Bu "cihanşümul" (evrensel) imparatorluk iddiasının en önemli dayanaklarından biri haline geldi. Deniz yollarının kontrolü, ticaretin ve lojistiğin güvenliği anlamına geliyordu.
Zafer, Osmanlı'ya Doğu-Batı ticaret yolları üzerinde kritik bir kontrol sağladı. Venedik'in ticari üstünlüğü büyük ölçüde kırıldı. Osmanlı, hem kendi ticaret gemilerinin güvenli seyrini sağladı hem de rakip devletlerin ticaretini denetleme gücüne kavuştu.
Preveze Deniz Savaşı, sadece 16. yüzyılın değil, tüm Osmanlı tarihinin en önemli deniz zaferlerinden biridir. Barbaros Hayreddin Paşa bu zaferle efsanevi statüsünü pekiştirmiş, Osmanlı deniz gücü yaklaşık 30 yıl boyunca tartışmasız bir üstünlük kurmuştur. Bu üstünlük, 1571'deki İnebahtı Savaşı'na kadar devam edecektir. Preveze, askeri tarih açısından da, kürekli kadırgalar döneminin son büyük muharebelerinden biri olarak kayıtlara geçmiştir.
Dolayısıyla Preveze, askeri bir zafer olmanın yanı sıra, siyasi, ekonomik ve stratejik sonuçlarıyla Akdeniz dünyasının haritasını ve dengesini yeniden çizen bir dönüm noktasıdır. 🏆
