Ampul Parlaklığını Etkileyen Faktörler
Günlük hayatta kullandığımız ampullerin bazıları daha parlak, bazıları daha sönük yanar. Peki, bir ampulün parlaklığını ne belirler? Bu sorunun cevabını basit bir deneyle öğrenebiliriz.
Deneyin Amacı
Bir devredeki ampulün parlaklığını nelere bağlı olduğunu araştırmak.
Kullanılan Malzemeler
- 2 adet pil (aynı özellikte)
- 3 adet ampul (aynı özellikte)
- Bağlantı kabloları
- Anahtar
Deneyin Yapılışı ve Sonuçları
1. Deney: Pil Sayısının Etkisi
- Bir ampul, bir pil ve anahtarla basit bir elektrik devresi kuralım. Ampulün yanmasını sağlayalım ve parlaklığını gözlemleyelim.
- Daha sonra devreye aynı özellikte ikinci bir pili seri bağlayalım (pillerin + ucu, diğer pilin - ucuna bağlanacak).
Sonuç: Devredeki pil sayısı arttığında, ampulün parlaklığı da artar. Bunun nedeni, devrenin toplam geriliminin artmasıdır. Daha fazla pil, daha fazla elektrik enerjisi sağlar.
2. Deney: Ampul Sayısının Etkisi
- İki ampulü, bir pille seri bağlayalım (ampuller birbirine ardışık olarak bağlanacak). Ampullerin parlaklığını gözlemleyelim.
- Daha sonra bu iki ampulü, aynı pille bu kez paralel bağlayalım (her ampulün bir ucu pilin +'sına, diğer ucu -'sına bağlanacak).
Sonuç:
- Seri Bağlama: Ampuller seri bağlandığında, her bir ampulün parlaklığı tek ampul olduğundan daha azdır. Devreye her yeni ampul seri olarak eklendiğinde parlaklık azalır.
- Paralel Bağlama: Ampuller paralel bağlandığında, her bir ampul tek başınaymış gibi aynı parlaklıkta yanar. Yani paralel bağlamada ampul sayısı artsa bile her bir ampulün parlaklığı değişmez.
Genel Sonuçlar ve Özet
- Bir ampulün parlaklığı, temelde üzerinden geçen elektrik akımının şiddetine bağlıdır.
- Pil sayısı artarsa (seri bağlandığında) devrenin gerilimi artar, bu da akımı artırarak ampulün daha parlak yanmasını sağlar.
- Ampul sayısı artarsa:
- Seri bağlıysa devrenin toplam direnci artar, akım azalır ve ampuller sönük yanar.
- Paralel bağlıysa her bir ampulün parlaklığı pil sayısı değişmediği sürece aynı kalır.
Not: Bu deneylerde kullanılan tüm pillerin ve ampullerin aynı özellikte olmasına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde sonuçlar yanıltıcı olabilir.
