Güneş Sistemi, merkezinde Güneş bulunan ve onun çekim etkisi altında dönen gök cisimlerinden oluşan bir topluluktur.
Ayrıca sistemimizde; asteroitler (özellikle Mars ve Jüpiter arasındaki kuşakta), kuyruklu yıldızlar (kirli kartopu olarak da bilinir) ve cüce gezegenler (Pluto/Ceres gibi) de bulunur.
Tutulmalar, Güneş, Dünya ve Ay'ın aynı doğru üzerinde sıralanması sonucu oluşan gölge olaylarıdır.
Güneş tutulması, Ay'ın Dünya ile Güneş'in arasına girmesi ve Güneş'i kısmen veya tamamen örtmesi sonucu oluşur.
Ay tutulması, Dünya'nın Güneş ile Ay'ın arasına girmesi ve Dünya'nın gölgesinin Ay'ın üzerine düşmesi sonucu oluşur.
Önemli Not: Her yeni ay ve dolunay evresinde tutulma olmaz. Çünkü Dünya'nın ve Ay'ın yörüngeleri tam olarak aynı düzlemde değildir.
Soru 1: Bir öğrenci, Güneş tutulması modeli oluşturmak için el fenerini Güneş, küçük bir topu Ay ve büyük bir topu Dünya olarak kullanıyor. Modeli doğru bir şekilde kurduğunda, Dünya topunun üzerinde küçük bir gölge oluşuyor. Bu gölgeyi hangi şekilde konumlandırmalıdır?
a) El feneri - Küçük top - Büyük top
b) Büyük top - Küçük top - El feneri
c) El feneri - Büyük top - Küçük top
d) Küçük top - El feneri - Büyük top
Cevap: A
Çözüm: Güneş tutulmasında Ay, Güneş ile Dünya'nın arasına girer. Bu nedenle doğru sıralama "Güneş (el feneri) - Ay (küçük top) - Dünya (büyük top)" şeklinde olmalıdır.
Soru 2: Bir uzay araştırmacısı, Güneş Sistemi'ndeki bir gezegenin yüzey sıcaklığının çok yüksek olduğunu, kalın ve zehirli bulutlarla kaplı olduğunu ve Güneş'e en yakın ikinci gezegen olduğunu belirtiyor. Bu özellikler hangi gezegene aittir?
a) Merkür
b) Venüs
c) Mars
d) Jüpiter
Cevap: B
Çözüm: Verilen özellikler Venüs gezegenine aittir. Venüs, Güneş'e en yakın ikinci gezegendir, yüzey sıcaklığı kurşunu eritebilecek kadar yüksektir ve kalın karbondioksit bulutlarıyla kaplıdır.
Soru 3: Ay tutulması sırasında Dünya, Güneş ile Ay'ın arasına girer. Bu olayın gerçekleşebilmesi için Ay'ın hangi evrede olması gerekir?
a) Yeni Ay
b) İlk Dördün
c) Dolunay
d) Son Dördün
Cevap: C
Çözüm: Ay tutulmasının gerçekleşebilmesi için Ay'ın Dolunay evresinde olması gerekir. Çünkü bu evrede Dünya, Güneş ile Ay'ın arasında kalır ve Dünya'nın gölgesi Ay'ın üzerine düşer.