6. sınıf Fen Bilimleri Güneş ve Ay tutulması modelleri ve etkinlikleri

Question

Güneş ve Ay tutulmasını anlamakta biraz zorlanıyorum. Özellikle bu tutulmaların nasıl gerçekleştiğini ve hangisinin Dünya'nın hangi konumunda olduğunu karıştırıyorum. Bu konuyu daha iyi kavramak için yapabileceğim basit ve anlaşılır etkinlikler arıyorum.

Answer 1

Güneş ve Ay Tutulması Modelleri

Güneş ve Ay tutulmaları, Dünya, Ay ve Güneş'in uzaydaki hareketleri sonucu oluşan doğa olaylarıdır. Bu olayları anlamak için basit modeller oluşturabiliriz.

Güneş Tutulması Modeli

Güneş tutulması, Ay'ın Dünya ile Güneş'in arasına girmesi ve Güneş'i kısmen veya tamamen örtmesiyle oluşur. Bu, sadece "yeni ay" evresinde gerçekleşebilir.

Basit Model Malzemeleri:

• Büyük bir turuncu top (Güneş)
• Küçük bir top (Ay)
• Pinpon topu veya daha küçük bir cisim (Dünya)
• Karanlık bir oda ve el feneri (isteğe bağlı)

Modelin Yapılışı:

1. Güneş'i temsil eden büyük turuncu topu bir masanın üzerine koyun.
2. Dünya'yı temsil eden pinpon topunu Güneş'ten bir miktar uzağa yerleştirin.
3. Ay topunu, Dünya ile Güneş'in arasına getirin.
4. Ay'ı, Dünya'dan bakıldığında Güneş'in önünü kapatacak şekilde hareket ettirin. İşte bu, bir Güneş tutulması modelidir! Dünya üzerindeki bir gözlemci, Güneş'in Ay tarafından örtüldüğünü görür.

Ay Tutulması Modeli

Ay tutulması, Dünya'nın Güneş ile Ay'ın arasına girmesi ve Ay'ın Dünya'nın gölgesinde kalmasıyla oluşur. Bu, sadece "dolunay" evresinde gerçekleşebilir.

Basit Model Malzemeleri:

• El feneri (Güneş)
• Büyük bir top (Dünya)
• Küçük bir top (Ay)

Modelin Yapılışı:

1. Karanlık bir oda seçin. El fenerini (Güneş) yakın ve bir duvara doğru tutun.
2. Dünya topunu, el feneri ile duvarın arasına, ışığın yolunu kesecek şekilde yerleştirin. Dünya'nın duvar üzerinde bir gölgesi oluşacaktır.
3. Ay topunu, Dünya'nın gölgesine getirin. Ay, Dünya'nın gölgesi içine girdiğinde, üzerine Güneş ışığı düşmez. İşte bu, bir Ay tutulması modelidir!

Güneş ve Ay Tutulması Etkinlikleri

Etkinlik 1: Tutulma Çizimi

Malzemeler: Beyaz kağıt, kurşun kalem, boya kalemleri (sarı, turuncu, siyah, gri).

Yapılışı:

1. Kağıdınızı ikiye bölün. Bir tarafına "Güneş Tutulması", diğer tarafına "Ay Tutulması" yazın.
2. Güneş Tutulması çiziminde: Sayfanın ortasına büyük bir sarı daire (Güneş) çizin. Önüne küçük siyah bir daire (Ay) yerleştirerek Güneş'i kısmen örttüğünü gösterin. Arkasına da Dünya'yı çizin.
3. Ay Tutulması çiziminde: Sayfanın ortasına büyük bir gri daire (Dünya) çizin. Dünya'nın bir tarafına sarı ışınlar çıkan bir Güneş, diğer tarafına ise Dünya'nın gölgesi içinde kırmızımsı/kahverengi bir Ay çizin.

Etkinlik 2: Grup Oyunu - Canlı Model

Malzemeler: Sarı, mavi ve beyaz/gri balonlar veya bu renklerde düğmeler yapıştırılmış kartonlar.

Yapılışı:

1. Sınıftan üç öğrenci seçin. Birine "Güneş" (sarı), birine "Dünya" (mavi), diğerine "Ay" (beyaz/gri) kartını verin.
2. Güneş olduğunu söyleyin ve sınıfın bir köşesinde dursun.
3. Dünya, Güneş'in etrafında dönerken, Ay da Dünya'nın etrafında dönsün.
4. Güneş Tutulması Anı: Öğretmen "Güneş Tutulması!" dediğinde, Ay, Dünya ile Güneş'in arasına girecek şekilde pozisyon alır.
5. Ay Tutulması Anı: Öğretmen "Ay Tutulması!" dediğinde, Dünya, Güneş ile Ay'ın arasına girecek şekilde pozisyon alır.

Bu etkinlik, gökkürelerin dizilişini fiziksel olarak anlamanıza yardımcı olacaktır.

Önemli Hatırlatma: Gerçek bir Güneş tutulmasını asla çıplak gözle, dürbünle veya teleskopla izlemeyin. Bu, gözlerinize kalıcı hasar verebilir.

Answer 2

6. Sınıf Fen Bilimleri Güneş ve Ay Tutulması Çalışma Kağıdı ve Etkinlikler

A. Boşluk Doldurma

1. Güneş tutulması, Ay'ın Dünya ile Güneş arasına girerek Güneş'i kısmen veya tamamen örtmesi sonucu oluşur. Bu olay sadece ........... evresinde gerçekleşebilir.

2. Ay tutulması, Dünya'nın Güneş ile Ay arasına girerek Ay'ın üzerine gölgesini düşürmesiyle oluşur. Bu olay sadece ........... evresinde gözlemlenir.

3. Güneş tutulması modelinde, Dünya'dan bakıldığında Güneş'in önünden geçen gök cismi ...........'dır.

4. Bir yıl içinde Ay tutulması sayısı, Güneş tutulması sayısından genellikle ...........

B. Doğru / Yanlış

1. ( ) Güneş tutulması Dünya'nın her yerinden aynı anda gözlemlenebilir.

2. ( ) Ay tutulması sırasında Ay, Dünya'nın gölge konisine girer.

3. ( ) Güneş tutulması modeli oluştururken, Dünya Ay'dan daha büyük bir küre ile temsil edilmelidir.

4. ( ) Ay tutulması, dolunay evresinde meydana gelir.

C. Eşleştirme

Aşağıdaki ifadeleri ilgili tutulma türü ile eşleştiriniz.

• 1. Dünya'nın gölgesi Ay'ın üzerine düşer.
• 2. Ay, Dünya ile Güneş arasındadır.
• 3. Gözlem süresi birkaç saati bulabilir.
• 4. Gözlem süresi birkaç dakikayı geçmez.
• 5. Tutulma sırasında Ay kırmızımsı bir renk alır.

A) Güneş Tutulması

B) Ay Tutulması

D. Açık Uçlu Sorular

1. Bir Güneş tutulması modeli oluşturmak için hangi malzemeleri kullanırsınız? Bu modelde Güneş, Dünya ve Ay'ı nasıl temsil edersiniz?

2. Neden her ay Güneş ve Ay tutulması gerçekleşmez? Kısaca açıklayınız.

E. Kısa Test

1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi Güneş tutulması için doğrudur?

A) Dünya, Güneş ile Ay arasındadır.

B) Ay'ın dolunay evresinde gerçekleşir.

C) Ay, Dünya'nın gölge konisine girer.

D) Ay, Dünya ile Güneş arasındadır.

2. Ay tutulması modeli oluşturan bir öğrenci, aşağıdaki sıralamalardan hangisini kullanmalıdır?

A) Güneş - Dünya - Ay

B) Güneş - Ay - Dünya

C) Dünya - Güneş - Ay

D) Ay - Güneş - Dünya

Cevaplar:

A.1: Yeniay, 2: Dolunay, 3: Ay, 4: Azdır / Daha azdır

B.1: Yanlış, 2: Doğru, 3: Yanlış, 4: Doğru

C.1-B, 2-A, 3-B, 4-A, 5-B

D.1: (Örnek: Top, pinpon topu, el feneri; Güneş: El feneri, Dünya: Top, Ay: Pinpon topu), 2: Ay'ın yörünge düzlemi ile Dünya'nın yörünge düzlemi çakışmadığı için.

E.1: D, 2: A