Güvenlik Uyarı İşaretleri
Kimya laboratuvarlarında, kimyasal maddelerin tehlikelerini ve taşıdıkları riskleri anlamak için güvenlik uyarı işaretleri kullanılır. Bu işaretler, olası kazaları önlemek ve güvenli çalışma ortamı sağlamak için çok önemlidir.
1. Tehlike Türlerine Göre İşaretler
Kimyasalların üzerinde, taşıdıkları temel tehlikeleri gösteren semboller bulunur. Bu semboller genellikle bir tehlikeyi temsil eden siyah bir resim ve turuncu/turuncu-kırmızı bir arka plandan oluşur.
- Alev (Yanıcı): Bu sembol, maddenin kolayca alev alabileceğini gösterir. Isı, kıvılcım veya alevden uzak tutulmalıdır.
- Örnek: Aseton, etanol (kolonya)
- Alev Üstünde Daire (Oksitleyici): Bu işaret, maddenin yanmayı kolaylaştırdığını veya şiddetlendirdiğini belirtir. Yanıcı maddelerle birlikte saklanmamalıdır.
- Örnek: Hidrojen peroksit (oksijenli su), potasyum nitrat
- İskemle ve Yıldız (Zararlı/Tahriş Edici): Bu sembol, maddenin sağlığa zararlı veya tahriş edici olduğunu ifade eder. Solunmamalı, ciltle temas ettirilmemelidir.
- Örnek: Kloroform, bazı temizlik ürünleri
- Ölüm Kafası (Toksik/Zehirli): Çok zehirli maddeleri gösterir. Çok az miktarı bile ciddi sağlık sorunlarına veya ölüme yol açabilir. Kesinlikle ağız yoluyla alınmamalı, solunmamalıdır.
- Örnek: Siyanür, cıva bileşikleri
- Maddenin Damlası ve El (Aşındırıcı): Bu işaret, maddenin canlı doku üzerinde aşındırıcı etkisi olduğunu belirtir. Cildi, gözleri ve solunum yollarını tahriş eder, yakar.
- Örnek: Sülfürik asit (\( H_2SO_4 \)), sodyum hidroksit (\( NaOH \))
- Patlayan Bomba (Patlayıcı): Bu sembol, maddenin belirli koşullar altında patlayabileceğini gösterir. Darbe, sürtünme, alev ve ısıdan korunmalıdır.
- Örnek: Nitrogliserin, trinitrotoluen (TNT)
2. Güvenlik Önlemleri (GHS İşaretleri)
Modern uyarı sisteminde (GHS - Küresel Uyumlaştırılmış Sistem), tehlikeleri belirten sembollerin yanı sıra, alınması gereken güvenlik önlemlerini gösteren işaretler de bulunur. Bunlar genellikle mavi bir kare içinde beyaz bir sembolden oluşur.
- Gözlük: Göz koruyucu ekipman (güvenlik gözlüğü) kullanılmalıdır.
- Eldiven: Kimyasallarla çalışırken uygun eldiven kullanılmalıdır.
- Toz Maskesi: Toz veya buharlara karşı solunum koruyucu maske kullanılmalıdır.
- Alev: Ateş ve ısı kaynaklarından uzak tutulmalıdır.
Laboratuvarda Unutulmaması Gerekenler
- Bir kimyasalı kullanmadan önce mutlaka etiketini ve uyarı işaretlerini oku.
- Laboratuvarda daima öğretmen gözetiminde çalış.
- Uygun kişisel koruyucu ekipman (önlük, gözlük, eldiven) kullan.
- Hiçbir kimyasalı koklama, tadına bakma veya doğrudan elleme.
