6. sınıf Katı, sıvı ve gaz iletken ve yalıtkanlara örnekler

Question

Bu konuyu anlamakta biraz zorlanıyorum. Özellikle hangi maddelerin iletken, hangilerinin yalıtkan olduğunu karıştırıyorum. Günlük hayattan, akılda kalıcı örnekler arıyorum.

Answer 1

Katı İletkenlere Örnekler

Katı maddelerden bazıları elektriği çok iyi iletir. Bunlara iletken denir.

• Bakır: Elektrik tellerinde kullanılır.
• Altın: Değerli olduğu için genelde hassas elektronik devrelerde kullanılır.
• Demir: Çelikten yapılan bazı direkler ve kuleler elektriği iletir.
• Alüminyum: Mutfak folyosu ve bazı elektrik kablolarında bulunur.
• Gümüş: En iyi iletkenlerden biridir.

Katı Yalıtkanlara Örnekler

Katı maddelerden bazıları elektriği hiç iletmez. Bunlara yalıtkan denir. Yalıtkanlar bizi elektrik çarpmasından korur.

• Plastik: Elektrik kablolarının dış kaplaması plastiktir.
• Cam: Elektrik direklerindeki yalıtkan parçalarda kullanılır.
• Tahta: Elektrik direkleri ve merdivenler tahtadan yapılabilir.
• Seramik: Prizlerin ve fişlerin dış kısımlarında bulunur.
• Kauçuk: Elektrikçilerin eldivenleri ve ayakkabı tabanları kauçuktan yapılır.

Sıvı İletkenlere Örnekler

Bazı sıvılar da elektriği iletebilir. Genellikle içlerinde çözünmüş iyon bulunduran sıvılar iletkendir.

• Tuzlu Su: İçinde tuz (sodyum klorür) çözündüğü için elektriği iletir.
• Limonlu Su: Limon asitli olduğu için elektriği iletir.
• Sirkeli Su: Sirke asidik olduğundan elektriği iletir.

Sıvı Yalıtkanlara Örnekler

Bazı sıvılar ise elektriği iletmez, yani yalıtkandır.

• Saf Su: İçinde hiç mineral ya da tuz olmayan saf su yalıtkandır.
• Yağ: Mutfak yağları (ayçiçek yağı, zeytinyağı) elektriği iletmez.
• Alkol: Saf alkol elektriği iletmez.

Gaz İletkenlere Örnekler

Gazlar genellikle yalıtkandır. Ancak özel şartlar altında (örneğin yüksek voltaj) iletken hale gelebilirler.

• Florasan Lambalar: İçlerindeki özel gazlar, elektrik akımıyla ışık verir.
• Yıldırım: Fırtına sırasında bulutlar arasında veya bulutla yer arasında elektrik akımı oluşur. Bu, havanın iletken hale geldiği bir örnektir.

Gaz Yalıtkanlara Örnekler

Normal koşullarda gazlar elektriği iletmez.

• Hava: Günlük hayatta etrafımızı saran hava, elektriği iletmeyen bir yalıtkandır. Bu sayede elektrik telleri havada güvenle durabilir.
• Azot ve Oksijen: Havayı oluşturan temel gazlar yalıtkandır.

Answer 2

6. Sınıf Katı, Sıvı ve Gaz İletken ve Yalıtkanlar Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Elektrik enerjisini ileten maddelere iletken, iletmeyen maddelere ise yalıtkan denir. Aşağıdaki maddelerden hangisi hem katı hem de sıvı halde elektriği ileten bir maddedir?
a) Tahta   b) Bakır   c) Cıva   d) Cam
Cevap: c) Cıva
Çözüm: Cıva, oda sıcaklığında sıvı halde bulunan bir metaldir. Tüm metaller katı halde iletkendir ve cıva da sıvı haldeyken de elektriği iletir.

Soru 2: Bir öğrenci, farklı maddeleri kullanarak basit bir elektrik devresi kuruyor. Devrede ampulün yanmasını sağlayacak iletken bir madde arıyor. Aşağıdaki seçeneklerde verilen maddelerden hangisi bu devrede ampulün yanmasını sağlayamaz?
a) Tuzlu su   b) Alüminyum folyo   c) Saf su   d) Gümüş yüzük
Cevap: c) Saf su
Çözüm: Saf su, içinde çözünmüş iyon bulunmadığı için elektriği iletmez. Tuzlu su ise iyon içerdiğinden iletkendir. Alüminyum folyo ve gümüş yüzük metal oldukları için iletkendir.

Soru 3: I. Hava
II. Seramik fincan
III. Altın bilezik
Yukarıda verilen maddelerden hangileri elektrik enerjisine karşı yalıtkandır?
a) Yalnız I   b) I ve II   c) II ve III   d) I, II ve III
Cevap: b) I ve II
Çözüm: Hava (gaz hal) ve seramik (katı hal) genellikle elektriği iletmeyen yalıtkan maddelerdir. Altın ise bir metal olduğu için çok iyi bir iletkendir.

Soru 4: Elektrikli aletlerin kablolarının etrafı plastikle kaplanır. Bu uygulamanın temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
a) Kabloların daha dayanıklı olmasını sağlamak
b) Kabloların daha hafif olmasını sağlamak
c) Elektrik çarpma riskini azaltmak
d) Kabloların daha esnek olmasını sağlamak
Cevap: c) Elektrik çarpma riskini azaltmak
Çözüm: Plastik, elektriği iletmeyen bir yalıtkandır. Kabloların etrafının plastikle kaplanması, kablo elle tutulduğunda elektrik çarpmasını önlemek içindir.