Bu çalışma kağıdında, kesirlerle toplama ve çıkarma işlemlerini öğreneceğiz. Bu konuyu anlamak için kesirlerin temelini ve payda eşitlemeyi iyi bilmek gerekir.
Paydaları eşit olan kesirleri toplarken veya çıkarırken, payları toplar veya çıkarırız. Payda aynen kalır.
Toplama: \( \frac{a}{c} + \frac{b}{c} = \frac{a + b}{c} \)
Örnek: \( \frac{2}{5} + \frac{1}{5} = \frac{2 + 1}{5} = \frac{3}{5} \)
Çıkarma: \( \frac{a}{c} - \frac{b}{c} = \frac{a - b}{c} \)
Örnek: \( \frac{7}{8} - \frac{3}{8} = \frac{7 - 3}{8} = \frac{4}{8} = \frac{1}{2} \)
Not: Sonuç sadeleştirilebiliyorsa sadeleştirilir.
Paydaları eşit olmayan kesirlerle işlem yapabilmek için önce paydaları eşitleriz. Bunun için paydaların en küçük ortak katını (EKOK) buluruz.
Adımlar:
Örnek Toplama: \( \frac{1}{3} + \frac{1}{4} \)
Örnek Çıkarma: \( \frac{3}{5} - \frac{1}{2} \)
Aşağıdaki işlemleri yapınız. Sonuçları sadeleştirmeyi unutmayınız!
Hatırlatma: Pratik yaptıkça kesirlerle işlem yapmak çok daha kolay gelecek. Her problemi adım adım çözmeye özen göster!
Soru 1: Bir pastanın \( \frac{3}{8} \)'ini Ayşe, \( \frac{1}{4} \)'ünü Mehmet yemiştir. Buna göre pastanın ne kadarı yenmiştir?
a) \( \frac{1}{2} \)
b) \( \frac{5}{8} \)
c) \( \frac{3}{4} \)
d) \( \frac{4}{12} \)
Cevap: B
Çözüm: \( \frac{3}{8} + \frac{1}{4} \) işlemi için paydalar eşitlenir. \( \frac{1}{4} = \frac{2}{8} \) olur. \( \frac{3}{8} + \frac{2}{8} = \frac{5}{8} \) bulunur.
Soru 2: Bir bahçenin \( \frac{2}{5} \)'ine gül, \( \frac{1}{3} \)'üne lale dikilmiştir. Buna göre bahçenin ne kadarı boş kalmıştır?
a) \( \frac{4}{15} \)
b) \( \frac{11}{15} \)
c) \( \frac{1}{5} \)
d) \( \frac{3}{8} \)
Cevap: A
Çözüm: Önce dikilen kısım bulunur: \( \frac{2}{5} + \frac{1}{3} = \frac{6}{15} + \frac{5}{15} = \frac{11}{15} \). Tamamı \( \frac{15}{15} \)'tir. Boş kalan: \( \frac{15}{15} - \frac{11}{15} = \frac{4}{15} \).
Soru 3: Bir otobüs yolcularının \( \frac{3}{10} \)'u ilk durakta, \( \frac{1}{5} \)'i ikinci durakta inmiştir. İlk duraktan sonra otobüste 21 yolcu kaldığına göre, başlangıçta kaç yolcu vardır?
a) 25
b) 30
c) 35
d) 40
Cevap: B
Çözüm: İlk durakta inenler \( \frac{3}{10} \), kalanlar \( 1 - \frac{3}{10} = \frac{7}{10} \)'dur. \( \frac{7}{10} \)'u 21 kişi ise tamamı \( 21 \div 7 = 3 \), \( 3 \times 10 = 30 \) kişidir.
Soru 4: \( \frac{7}{12} - \frac{1}{6} + \frac{1}{4} \) işleminin sonucu kaçtır?
a) \( \frac{1}{2} \)
b) \( \frac{2}{3} \)
c) \( \frac{3}{4} \)
d) \( \frac{5}{6} \)
Cevap: B
Çözüm: Paydalar 12'de eşitlenir: \( \frac{7}{12} - \frac{2}{12} + \frac{3}{12} = \frac{8}{12} \). Sadeleştirirsek \( \frac{2}{3} \) bulunur.
1. Paydaları eşit olan kesirleri toplarken veya çıkarırken sadece ___________ toplanır veya çıkarılır, payda ___________ kalır.
2. Paydaları eşit olmayan kesirlerle işlem yapabilmek için önce ___________ eşitlemek gerekir.
3. \( \frac{3}{5} + \frac{1}{5} \) işleminin sonucu ___________'dir.
4. Bir tam sayı ile bir kesri toplamak için tam sayı, paydası ___________ olan kesir şeklinde yazılabilir.
1. ( ) \( \frac{2}{7} + \frac{3}{7} = \frac{5}{14} \)
2. ( ) \( \frac{5}{8} - \frac{1}{8} = \frac{4}{8} \)
3. ( ) \( 2 + \frac{1}{3} = \frac{7}{3} \)
4. ( ) Paydaları farklı olan kesirlerde toplama yapılırken paylar toplanır.
Aşağıdaki işlemler ile sonuçlarını eşleştiriniz.
1. \( \frac{3}{8} + \frac{1}{4} \) işleminin sonucunu bulunuz.
2. \( 2\frac{1}{5} - 1\frac{3}{10} \) işleminin sonucunu bulunuz.
3. \( \frac{5}{6} - \frac{1}{3} \) işlemini yapınız.
4. Bir pastanın önce \( \frac{2}{7} \)'si, sonra \( \frac{3}{7} \)'si yeniyor. Pastanın ne kadarı yenmiştir?
1. \( \frac{5}{12} + \frac{1}{6} \) işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
a) \( \frac{6}{18} \) b) \( \frac{7}{12} \) c) \( \frac{6}{12} \) d) \( \frac{1}{2} \)
2. \( \frac{11}{15} - \frac{2}{5} \) işleminin sonucu kaçtır?
a) \( \frac{9}{10} \) b) \( \frac{1}{3} \) c) \( \frac{5}{15} \) d) \( \frac{13}{15} \)
3. \( 3 - \frac{5}{8} \) işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
a) \( 2\frac{5}{8} \) b) \( 2\frac{3}{8} \) c) \( \frac{19}{8} \) d) \( \frac{13}{8} \)
4. Hangi işlemin sonucu \( \frac{3}{4} \)'tür?
a) \( \frac{1}{2} + \frac{1}{4} \) b) \( \frac{5}{8} + \frac{1}{8} \) c) \( \frac{7}{10} - \frac{1}{5} \) d) \( 1 - \frac{1}{3} \)
Cevaplar:
A.1: paylar, aynı A.2: paydaları A.3: \( \frac{4}{5} \) A.4: 1
B.1: Yanlış B.2: Doğru B.3: Doğru B.4: Yanlış
C.1-B C.2-A C.3-D C.4-C
D.1: \( \frac{5}{8} \) D.2: \( \frac{9}{10} \) D.3: \( \frac{1}{2} \) D.4: \( \frac{5}{7} \)
E.1: b E.2: b E.3: c E.4: a