Merhaba! Bu çalışma kağıdında, veri toplama ve bu verileri düzenleme yöntemlerini öğreneceğiz. Veri, bir konu hakkında topladığımız bilgilere denir. Örneğin, sınıfımızdaki öğrencilerin en sevdiği meyveler bir veridir.
Verileri farklı şekillerde toplayabiliriz. En yaygın yöntemler:
Senaryo: Sınıfımızdaki 20 öğrencinin en sevdiği içecekleri öğrenmek istiyoruz. Seçeneklerimiz: Süt, Meyve Suyu, Su, Limonata.
Adım 1: Veri Toplama (Anket)
Aşağıdaki gibi bir anket hazırlayarak sınıf arkadaşlarına sorabiliriz:
Adım 2: Verileri Sayma ve Tablo Oluşturma
Anket sonuçlarını sayalım ve bir sıklık tablosu oluşturalım. Sıklık, her bir seçeneğin kaç kez işaretlendiğini gösterir.
| İçecek | Sıklık (Kişi Sayısı) |
|---|---|
| Süt | 5 |
| Meyve Suyu | 7 |
| Su | 4 |
| Limonata | 4 |
Adım 3: Çetele Tablosu Oluşturma
Aynı verileri çetele tablosu kullanarak da gösterebiliriz. Çetele tablosunda, her bir veri için bir çizgi (|) çizeriz. Beşinci veride çizgileri gruplamak için dört çizgi üzerine bir eğik çizgi (/) ekleriz.
| İçecek | Çetele | Sıklık |
|---|---|---|
| Süt | |||| | 5 |
| Meyve Suyu | |||| || | 7 |
| Su | |||| | 4 |
| Limonata | |||| | 4 |
Soru 1: Sınıfınızdaki 15 öğrencinin en sevdiği renkleri anket yaparak öğrenin. (Seçenekler: Kırmızı, Mavi, Yeşil, Sarı)
Soru 2: Yukarıdaki etkinlikteki içecek verilerine göre aşağıdaki soruları cevaplayın:
Soru 3: Bir manavda bir hafta boyunca satılan elma sayıları aşağıdaki çetele tablosunda verilmiştir. Buna göre sıklık tablosunu doldurunuz.
| Günler | Çetele | Sıklık (Kg) |
|---|---|---|
| Pazartesi | |||| | | ? |
| Salı | |||| | ? |
| Çarşamba | |||| || | ? |
| Perşembe | |||| ||| | ? |
| Cuma | |||| | | ? |
Soru 1: Bir sınıftaki öğrencilerin en sevdiği meyveleri belirlemek isteyen bir öğretmen, öğrencilere "En sevdiğiniz meyve hangisidir?" sorusunu sormuş ve aşağıdaki cevapları almıştır: Elma, Muz, Çilek, Elma, Portakal, Muz, Muz, Elma, Çilek, Portakal, Muz, Elma, Kiraz, Muz, Elma. Bu verileri kullanarak bir sıklık tablosu oluşturursak, en yüksek sıklığa sahip meyve hangisi olur?
a) Elma
b) Muz
c) Çilek
d) Portakal
Cevap: b) Muz
Çözüm: Verileri saydığımızda: Elma (5), Muz (6), Çilek (2), Portakal (2), Kiraz (1). En yüksek sıklık 6 ile Muz'dur.
Soru 2: Bir okulda düzenlenen kitap okuma kampanyasında, 6-A sınıfındaki öğrencilerin bir haftada okudukları sayfa sayıları kaydedilmiştir: 45, 52, 38, 45, 60, 52, 70, 38, 45, 52. Bu veri grubunun açıklığı kaçtır?
a) 25
b) 30
c) 32
d) 35
Cevap: c) 32
Çözüm: Açıklık, en büyük değer ile en küçük değer arasındaki farktır. En büyük değer 70, en küçük değer 38'dir. Açıklık = 70 - 38 = 32'dir.
Soru 3: Bir marketteki bir kasadan 10 dakika boyunca geçen müşteri sayıları aşağıdaki gibi kaydedilmiştir: 3, 5, 2, 6, 4, 3, 7, 2, 4, 5. Bu verilere göre, bir dakikada kasadan geçen ortalama müşteri sayısı kaçtır?
a) 3,5
b) 4
c) 4,1
d) 4,5
Cevap: c) 4,1
Çözüm: Ortalama, verilerin toplamının veri sayısına bölümüdür. Toplam müşteri sayısı = 3+5+2+6+4+3+7+2+4+5 = 41. Veri sayısı (dakika) = 10. Ortalama = 41 ÷ 10 = 4,1'tir.
1. Bir araştırmada elde edilen ham, işlenmemiş bilgilere ............... denir.
2. Bir sınıftaki öğrencilerin en sevdiği meyveyi öğrenmek için ............... sorusu sorulur.
3. Tüm grubun üzerinde inceleme yapıldığında bu gruba ............... denir.
1. Anket, veri toplama yöntemlerinden biridir. (.....)
2. Bir okuldaki tüm öğrencilerin boyunu ölçmek örneklemdir. (.....)
3. Gözlem yaparak da veri toplanabilir. (.....)
Aşağıdaki veri toplama yöntemlerini uygun oldukları durumlarla eşleştiriniz.
1. "Bir mahalledeki insanların en çok tercih ettiği ulaşım aracı" konusunda bir araştırma yapacak olsaydın, verileri nasıl toplardın? Hangi soruyu sorardın?
2. "6-C sınıfındaki öğrencilerin matematik notlarının dağılımı" araştırmasında evren ve örneklem nedir?
1. Aşağıdakilerden hangisi veri toplama aracı değildir?
a) Anket b) Grafik c) Gözlem ç) Görüşme
2. "Türkiye'deki ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları" araştırmasında araştırmacı, 10 farklı ilden 500 öğrenciye anket uygulamıştır. Buna göre örneklem aşağıdakilerden hangisidir?
a) Türkiye'deki tüm ortaokul öğrencileri
b) Anket uygulanan 500 öğrenci
c) 10 farklı ildeki tüm öğrenciler
ç) Türkiye'deki tüm öğrenciler
Cevaplar:
A. 1: veri, 2: anket, 3: evren
B. 1: D, 2: Y, 3: D
C. 1-C, 2-B, 3-A
D. 1: Anket uygularım. "En çok hangi ulaşım aracını kullanıyorsunuz?" sorusunu sorarım., 2: Evren: 6-C sınıfındaki tüm öğrenciler, Örneklem: Matematik notları incelenen öğrenciler.
E. 1: b, 2: b
