6. sınıf Neden-sonuç ile amaç-sonuç cümleleri arasındaki fark nedir?

Question

Bu iki cümle türünü birbiriyle karıştırıyorum. Mesela "Sınavı kazanmak için çok çalıştı" cümlesinde amaç mı var, neden mi anlayamıyorum. Hangisinin "niçin?" sorusuna, hangisinin "ne için?" sorusuna cevap verdiğini unutuyorum.

Answer 1

Neden-Sonuç Cümleleri

Bir eylemin nedenini, yani niçin yapıldığını belirten cümlelerdir. Bu cümlelerde bir olayın sebebi verilir.

• Örnek: "Yağmur yağdığı için pikniğe gidemedik."
• Burada "Pikniğe gidememe"nin sonucunun nedeni "yağmurun yağmasıdır".

Bu tür cümlelerde genellikle "için, -den, -dan, diye, yüzünden" gibi ek ve sözcükler kullanılır.

Amaç-Sonuç Cümleleri

Bir eylemin hangi amaçla yapıldığını belirten cümlelerdir. Yani kişinin hedefini, amacını gösterir.

• Örnek: "Sınavı kazanmak için çok çalışıyor."
• Burada "Çok çalışma" eyleminin amacı "sınavı kazanmaktır".

Bu tür cümlelerde de "için, diye, üzere, -mek/-mak üzere" gibi ifadeler kullanılır.

Peki Nasıl Ayırt Edeceğiz?

İkisi de benzer sözcükler kullanabildiği için kafan karışabilir. Şu soruyu sor:

• "Neden?" sorusunu sorduğunda cevap alıyorsan, o neden-sonuç cümlesidir.
• "Hangi Amaçla?" veya "Niye?" sorusunu sorduğunda, kişinin hedefi/isteği cevap olarak çıkıyorsa, o amaç-sonuç cümlesidir.

Örnek Karşılaştırma:

• Neden-Sonuç: "Hasta olduğumdan okula gelemedim."
  (Neden gelemedin? → Hasta olduğumdan)
• Amaç-Sonuç: "İyileşmek için ilacını içti."
  (Hangi amaçla içti? → İyileşmek için)

Answer 2

6. Sınıf Neden-sonuç ile Amaç-sonuç Cümleleri Farkı Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden-sonuç ilişkisi vardır?
a) Kitap okumak için kütüphaneye gitti.
b) Sınavdan yüksek not almak için çok çalıştı.
c) Yağmur yağdığı için piknik iptal oldu.
d) Onu görmek amacıyla buraya geldi.
Cevap: c
Çözüm: "c" seçeneğinde "yağmur yağdığı" nedeniyle "piknik iptal oldu" sonucu ortaya çıkmıştır. Bu bir neden-sonuç cümlesidir.

Soru 2: "Efe, maça yetişebilmek için koşarak gitti." cümlesindeki anlam ilişkisi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Neden-sonuç
b) Amaç-sonuç
c) Koşul-sonuç
d) Karşılaştırma
Cevap: b
Çözüm: Cümlede "koşarak gitme" eylemi, "maça yetişebilmek" amacıyla yapılmıştır. Bu nedenle bu bir amaç-sonuç cümlesidir.

Soru 3: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç-sonuç ilişkisi vardır?
a) Hasta olduğundan okula gelemedi.
b) Bilgi almak üzere danışmaya başvurdu.
c) Yoğun kar yağışı yüzünden yollar kapandı.
d) Ders çalışmadığı için sınavdan düşük not aldı.
Cevap: b
Çözüm: "b" seçeneğinde "danışmaya başvurma" eylemi "bilgi almak" amacıyla yapılmıştır. Diğer seçeneklerde ise neden-sonuç ilişkisi bulunmaktadır.

Soru 4: "Ayşe, kilo vermek amacıyla spor salonuna yazıldı." cümlesi ile "Hava soğuk olduğu için montunu giydi." cümlesi arasındaki temel fark nedir?
a) Birincisinde niyet, ikincisinde zorunluluk vardır.
b) Birincisinde amaç, ikincisinde neden vardır.
c) Birincisinde koşul, ikincisinde zaman vardır.
d) Birincisinde karşılaştırma, ikincisinde benzetme vardır.
Cevap: b
Çözüm: İlk cümlede "spor salonuna yazılma"nın amacı "kilo vermek"tir. İkinci cümlede ise "mont giyme"nin nedeni "havanın soğuk olması"dır. Bu iki cümle arasındaki temel fark budur.