Merhaba! Bu dersimizde günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız bir kavram olan ön yargıyı öğreneceğiz. Onun ne olduğunu, neden yanlış olduğunu ve onu nasıl kırabileceğimizi birlikte keşfedeceğiz.
Ön yargı, bir kişi veya grup hakkında yeterli bilgi sahibi olmadan, onları gerçekte olduklarından farklı şekilde düşünmek ve hissetmektir. Kısacası, bir şeyi veya birini tanımadan, sadece duyduklarımıza veya bazı kalıp düşüncelere dayanarak hüküm vermektir.
Ön yargılar genellikle şu şekillerde ortaya çıkabilir:
Bu iki kavram birbiriyle bağlantılıdır ama aynı şey değildir:
Ön yargılarımızı fark etmek ve onları kırmak aslında bizim elimizde. İşte bunun için yapabileceğimiz bazı şeyler:
Soru 1: Ayşe, yeni taşındığı mahallesinde oyun oynamak için dışarı çıkar. Parkta kendisi gibi yeni taşınmış olan Mert'i görür. Mert'in farklı bir şehirden geldiğini ve aksanının biraz değişik olduğunu fark eder. Ayşe, "Galiba Mert bizim oyunlarımızı bilmez ve oynayamaz" diye düşünür. Ayşe'nin bu düşüncesi ve bu düşünceye dayanarak Mert'e oyun teklif etmemesi aşağıdaki kavramlardan hangisiyle en iyi açıklanır?
a) İş birliği
b) Ön yargı
c) Empati
d) Hoşgörü
Cevap: b) Ön Yargı
Çözüm: Ayşe, Mert'i tanımadan, sadece farklı bir yerden geldiği ve aksanına dayanarak onun oyun oynayamayacağına dair bir düşünce geliştirmiştir. Bu, gerçek bir bilgiye dayanmayan, kişi veya gruplar hakkında önceden edinilmiş olumsuz düşünce anlamına gelen "ön yargı"ya bir örnektir.
Soru 2: Sınıfa yeni gelen Alperen, gözlük taktığı için bazı arkadaşları tarafından "inek" olarak etiketlenir ve ders dışı etkinliklere pek çağrılmaz. Alperen aslında futbol oynamayı çok sevmektedir. Bir gün beden eğitimi dersinde yapılan maçta takım arkadaşlarının beklemediği kadar iyi performans gösterir. Bu durum üzerine arkadaşlarının Alperen hakkındaki düşünceleri değişmeye başlar. Bu parçada Alperen'in yaşadığı durum, ön yargıların kırılması sürecini hangi yolla göstermektedir?
a) Ön yargılar, ancak ailelerin müdahalesi ile kırılabilir.
b) Ön yargılar, kişileri tanımaya ve onlarla iletişim kurmaya fırsat vermeden devam eder.
c) Ön yargılar, kişiler hakkında doğru ve gerçek bilgilere ulaşıldığında kırılabilir.
d) Ön yargılar, kişilerin fiziksel özellikleri değişmedikçe kırılamaz.
Cevap: c) Ön yargılar, kişiler hakkında doğru ve gerçek bilgilere ulaşıldığında kırılabilir.
Çözüm: Alperen'in arkadaşları, onu sadece gözlük taktığı için yargılamış ve ona bir etiket yapıştırmıştır. Ancak Alperen'i futbol oynarken gözlemleyerek (doğru bilgiye ulaşarak) onun hakkındaki ön yargılarının yanlış olduğunu anlamış ve düşüncelerini değiştirmişlerdir.
Soru 3: "Farklı kültürlerden gelen insanların bir arada uyum içinde yaşayabilmesi için ön yargıların kırılması önemlidir." Bu cümleden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
a) Ön yargılar, toplumsal dayanışmayı ve iş birliğini güçlendirir.
b) Ön yargılar, insanlar arasında iletişim engeli oluşturabilir.
c) Ön yargılar, bireylerin kendilerini daha güvende hissetmelerini sağlar.
d) Ön yargılar, farklılıkların korunması için gereklidir.
Cevap: b) Ön yargılar, insanlar arasında iletişim engeli oluşturabilir.
Çözüm: Ön yargılar, insanların birbirini yanlış tanıması