6. sınıf Sosyal Bilgiler İlk Türk Devletleri haritası ve özellikleri
Bu konuda ilk Türk devletlerinin Orta Asya'daki kurulduğu bölgeleri ve göç ettikleri yönleri karıştırıyorum. Haritada hangi devletin nerede olduğunu ve temel özelliklerini özetleyen bir kaynak arıyorum. Özellikle Hunlar, Göktürkler ve Uygurlar'ın yaşam tarzları ile yaptıkları önemli işler kafamda tam oturmadı.
Tarih boyunca Orta Asya'da birçok Türk devleti kurulmuştur. Bu devletler, göçebe bir yaşam sürdürmüş, atı evcilleştirmiş ve demiri işlemişlerdir. Aşağıda bu devletlerin harita üzerindeki genel yerleri ve önemli özellikleri bulunmaktadır.
1. İskitler (Sakalar)
Haritadaki Yeri: Karadeniz'in kuzeyi ile Orta Asya arasındaki geniş bozkırlarda yaşamışlardır.
Özellikleri:
Bilinen en eski Türk topluluğudur.
Altın ve gümüş işçiliğinde çok yetenekliydiler. "Altın Elbiseli Adam" zırhı onlara aittir.
Alp Er Tunga ve Şu adlı destanları vardır.
2. Asya Hun İmparatorluğu
Haritadaki Yeri: Orhun ve Selenga nehirleri çevresinde (bugünkü Moğolistan bölgesi) kurulmuştur.
Özellikleri:
Tarihte bilinen ilk Türk devletidir.
Kurucusu Teoman'dır.
En parlak dönemini Mete Han zamanında yaşamıştır. Mete Han, orduda "onlu sistem"i kurmuştur.
Çinliler, Hun saldırılarından korunmak için Çin Seddi'ni inşa etmişlerdir.
3. Göktürk Kağanlığı
Haritadaki Yeri: Asya Hun Devleti'nin kurulduğu bölgede, Orta Asya'da hüküm sürmüştür.
Özellikleri:
Türk adını ilk kullanan devlettir.
Kurucusu Bumin Kağan'dır.
Göktürkler, Orhun Yazıtlarını (Kitabelerini) dikmişlerdir. Bu yazıtlar Türk tarihinin ilk yazılı belgeleridir.
Bu yazıtlarda devlet yöneticilerine halkın iyiliği için neler yapmaları gerektiği anlatılır.
4. Uygur Devleti
Haritadaki Yeri: Orhun Nehri civarında kurulmuş, daha sonra Tarım Havzası'na göç etmişlerdir.
Özellikleri:
Göçebe yaşam tarzını bırakarak yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir.
Şehirler kurmuş, evler ve tapınaklar inşa etmişlerdir.
Maniheizm dinini benimsemişlerdir.
Matbaa ve baskı tekniğini kullanmış, kâğıt ve hareketli harfleri icat etmişlerdir.
