Kültür, bir toplumun sahip olduğu maddi ve manevi tüm değerlerdir. Yemeklerimiz, türkülerimiz, giysilerimiz, bayramlarımız, oyunlarımız, inançlarımız ve geleneklerimiz kültürümüzü oluşturur. Miras ise geçmişten günümüze aktarılan bu kültürel değerlerimizdir. Bizden önceki nesillerden bize kalan ve bizim de gelecek nesillere bırakacağımız her şey birer mirastır.
Unutmayalım, kültür ve miras bir toplumun hafızasıdır. Onu korumak ve yaşatmak hepimizin görevidir.
Soru 1: Anadolu, tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu medeniyetlerden kalan tarihi eserler, bize onların yaşam tarzları, inançları ve sanat anlayışları hakkında bilgi verir. Aşağıdaki tarihi eser-medeniyet eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
a) Aspendos Tiyatrosu - Roma Medeniyeti
b) İshak Paşa Sarayı - Osmanlı Medeniyeti
c) Çatalhöyük Evleri - Hitit Medeniyeti
d) Efes Antik Kenti - Yunan Medeniyeti
Cevap: c
Çözüm: Çatalhöyük, Konya'da bulunan ve tarihi MÖ 7400'lere dayanan bir Neolitik Çağ yerleşimidir. Hititler ise MÖ 1600'lü yıllarda Anadolu'da kurulmuş bir medeniyettir. Dolayısıyla Çatalhöyük, Hitit Medeniyeti'ne ait değildir.
Soru 2: Türk kültüründe "konukseverlik" önemli bir yere sahiptir. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi bu değeri en iyi şekilde vurgulamaktadır?
a) Ayağını yorganına göre uzat.
b) Misafir on kısmetle gelir; birini yer, dokuzunu bırakır.
c) Sakla samanı, gelir zamanı.
d) İşleyen demir ışıldar.
Cevap: b
Çözüm: "Misafir on kısmetle gelir; birini yer, dokuzunu bırakır." atasözü, misafirin bereket getirdiğine inanıldığını ve onu en iyi şekilde ağırlamak gerektiğini ifade ederek konukseverlik değerini doğrudan vurgular.
Soru 3: Türkiye'nin farklı yörelerine ait geleneksel el sanatları, o yörenin kültürel mirasının önemli bir parçasıdır. Aşağıdaki yöre-el sanatı eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?
a) Gaziantep - Lületaşı İşlemeciliği
b) Eskişehir - Sedef Kakmacılığı
c) Kütahya - Çini Sanatı
d) Mardin - Yöresel Kilim Dokumacılığı
Cevap: c
Çözüm: Kütahya, çini sanatı ile ünlüdür. Lületaşı işlemeciliği Eskişehir'e, sedef kakmacılığı Gaziantep'e, yöresel kilim dokumacılığı ise birçok yöreye ait olmakla birlikte Mardin de bu yörelerden biridir. Ancak soruda tek ve doğru eşleştirme Kütahya-Çini'dir.
Soru 4: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), dünya çapında öneme sahip kültürel ve doğal varlıkları korumak amacıyla bir "Dünya Miras Listesi" oluşturmuştur. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'den bu listeye giren kültürel miraslarımızdan biri değildir?
a) Kapadokya
b) Sümela Manastırı
c) Nemrut Dağı
d) Safranbolu Evleri
Cevap: b
Çözüm: Kapadokya, Nemrut Dağı ve Safranbolu Evleri, Türkiye'den UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan kültürel varlıklardandır. Sümela Manastırı ise UNESCO Geçici Listesi'nde yer alır, kalıcı listeye girmemiştir.