6. sınıf Sosyal Bilgiler Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletleri hangileridir?

Question

Bu konuyu çalışıyorum ama hangi devletlerin ilk kurulanlar olduğunu karıştırıyorum. Özellikle Asya Hunları ile Göktürkler'in kuruluş sıralarını tam net hatırlayamıyorum. Bu ilk devletleri ve kısa özelliklerini öğrenmek istiyorum.

Answer 1

Orta Asya'da Kurulan İlk Türk Devletleri

Tarih boyunca Orta Asya'da birçok Türk devleti kurulmuştur. Bu devletler, Türk kültürünün ve tarihinin temelini atmışlardır. İlk kurulan önemli Türk devletleri şunlardır:

• Büyük Hun İmparatorluğu (Asya Hunları) (MÖ 220 - MS 216)
  • Bilinen ilk Türk devletidir.
  • Kurucusu Teoman'dır.
  • En ünlü hükümdarı, Çinlilere karşı mücadele eden Mete Han'dır. Mete Han, orduyu onluk sisteme göre düzenlemiştir.
• Göktürk Kağanlığı (552 - 659 ve 682 - 745)
  • Tarihte "Türk" adını ilk kez resmi olarak kullanan devlettir.
  • Kurucuları Bumin Kağan ve İstemi Yabgu kardeşlerdir.
  • Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
  • Günümüze kalan en önemli eserleri, Türk tarihi hakkında bilgi veren Orhun Yazıtları'dır (Göktürk Kitabeleri).
• Uygur Devleti (744 - 840)
  • Yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir.
  • Tarım ve ticaretle uğraşmışlardır.
  • Mimari ve sanat alanında çok gelişmişlerdir. Bugünkü matbaanın temeli sayılabilecek hareketli harf sistemini kullanmışlardır.
  • Maniheizm dinini benimsemişlerdir.

Bu Devletlerin Ortak Özellikleri

• Göçebe ya da yarı göçebe bir hayat sürmüşlerdir (Uygurlar hariç).
• Genellikle boylar birliği şeklinde örgütlenmişlerdir.
• Ekonomileri hayvancılık ve ticarete dayanıyordu.
• Savaşçı bir yapıya sahiptiler, özellikle atı çok iyi kullanıyorlardı.

Bu ilk Türk devletleri, hem kendi dönemlerinde güçlü birer imparatorluk olmuşlar hem de sonraki Türk devletlerine ve kültürüne büyük bir miras bırakmışlardır.

Answer 2

6. sınıf Sosyal Bilgiler Orta Asya'da Kurulan İlk Türk Devletleri Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Tarih öğretmeni sınıfa "Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletleri" konusunu anlatırken şu bilgileri veriyor: "Bu devletler, Türklerin tarih sahnesine çıkışlarının ilk örnekleridir. Hunlar, Göktürkler ve Uygurlar bu devletlerin en önemlilerindendir. Bu devletlerin ortak özellikleri arasında göçebe yaşam tarzı, hayvancılık ve atı evcilleştirmeleri sayılabilir."
Buna göre, aşağıdaki seçeneklerden hangisi öğretmenin bahsettiği devletlerden biri değildir?
a) Hunlar
b) Göktürkler
c) Uygurlar
d) Selçuklular

Cevap: d) Selçuklular
Çözüm: Selçuklular, Orta Asya'da değil, 10. yüzyılda Orta Doğu'da kurulmuş bir Türk-İslam devletidir. Hunlar, Göktürkler ve Uygurlar ise Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletleridir.

Soru 2: Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletleri ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
a) Hepsi aynı dönemde kurulup yıkılmıştır.
b) Hepsi yerleşik hayata geçmiş ve tarımla uğraşmıştır.
c) Hepsinin temel geçim kaynağı hayvancılık olmuştur.
d) Hepsi aynı bölgede kurulmuştur.

Cevap: c) Hepsinin temel geçim kaynağı hayvancılık olmuştur.
Çözüm: Hunlar, Göktürkler ve Uygurlar gibi ilk Türk devletlerinin ekonomisi genellikle hayvancılığa dayanıyordu. Göçebe veya yarı göçebe bir yaşam sürdükleri için at, koyun, keçi yetiştiriciliği önemliydi.

Soru 3: Bir öğrenci, "Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletleri" ile ilgili bir araştırma yapıyor ve aşağıdaki bilgilere ulaşıyor:
I. Göktürkler, Türk adını kullanan ilk devlettir.
II. Uygurlar, yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir.
III. Hunlar, Orta Asya'daki ilk büyük Türk devletidir.
Buna göre, öğrencinin ulaştığı bilgilerden hangileri doğrudur?
a) Yalnız I
b) I ve II
c) II ve III
d) I, II ve III

Cevap: d) I, II ve III
Çözüm: Tüm ifadeler doğrudur. Göktürkler, Türk adını ilk kez bir devlet adı olarak kullanmıştır. Uygurlar, Maniheizm dinini benimsemeleri ve şehirler kurmalarıyla yerleşik hayata geçmiştir. Hunlar ise Orta Asya'da bilinen ilk büyük Türk devletidir.

Soru 4: Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinin kültürel özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
a) Sözlü edebiyat geleneği gelişmiştir.
b) Gök Tanrı inancı yaygındır.
c) Mimari eserler oldukça gelişmiştir.
d) At, hem ulaşım hem de savaş aracı olarak kullanılmıştır.

Cevap: c) Mimari eserler oldukça gelişmiştir.
Çözüm: Hunlar ve Göktürkler gibi ilk Türk devletleri genellikle göçebe bir yaşam sürdükleri için kalıcı mimari eserler (saray, tapınak vb.) pek gelişmemiştir. Mimarinin gelişmesi Uygurların yerleşik hayata geçmesiyle başlamıştır.