Soru 1: Bir ürünün ham madde halinden tüketiciye ulaşana kadar geçirdiği tüm aşamalara "üretim zinciri" denir. Aşağıdaki senaryolardan hangisi, bir ürünün üretim zincirindeki aşamaları doğru sıralamıştır?
a) Tüketim → Dağıtım → Üretim
b) Üretim → Tüketim → Dağıtım
c) Dağıtım → Üretim → Tüketim
d) Üretim → Dağıtım → Tüketim
Cevap: d
Çözüm: Bir ürün önce üretilir, sonra dağıtım kanalları ile marketlere/pazarlara ulaştırılır ve en son tüketici tarafından satın alınıp tüketilir.
Soru 2: Bir tüketici, satın aldığı ayakkabının bir hafta içinde tabanının açıldığını fark ediyor. Bu durumda tüketicinin, Tüketici Hakları Kanunu'na dayanarak aşağıdaki haklarından hangisini kullanması en uygundur?
a) Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı
b) Satın aldığı üründen memnun değilse değiştirme hakkı
c) Bilgi edinme hakkı
d) Ayakkabıyı tamir ettirme hakkı
Cevap: b
Çözüm: Kısa sürede bozulan bir ürün, "ayıplı mal" kapsamına girer. Tüketicinin, ayıplı maldan dolayı öncelikli hakkı, satıcıdan ürünü değiştirmesini istemektir.
Soru 3: Bir bölgede yetiştirilen portakallar, toplandıktan sonra fabrikalarda meyve suyuna dönüştürülüyor. Daha sonra bu meyve suları kamyonlarla farklı şehirlerdeki marketlere taşınıyor ve insanlar bu marketlerden satın alıyor. Bu süreçte aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisi yer almaz?
a) Üretim
b) Tüketim
c) Tarım
d) Turizm
Cevap: d
Çözüm: Metinde portakal yetiştirme (tarım), meyve suyu yapma (üretim), taşıma (dağıtım) ve satın alma (tüketim) faaliyetlerinden bahsedilmiştir. Turizm faaliyeti bu süreçte yer almamaktadır.
Soru 4: Bir ülkenin ekonomisini güçlendirmek için dışarıya sattığı malların (ihracat), dışarıdan aldığı mallardan (ithalat) daha fazla olması istenir. Buna göre, aşağıdaki durumlardan hangisi bir ülke ekonomisi için en olumlu durumdur?
a) İhracat = İthalat
b) İhracat < İthalat
c) İhracat > İthalat
d) İhracat ve İthalat sıfır olması
Cevap: c
Çözüm: Bir ülkenin ihracatının ithalatından fazla olması, o ülkenin daha fazla döviz kazandığını ve ekonomisinin daha güçlü olduğunu gösteren bir durumdur. Buna "dış ticaret fazlası" denir.
Günlük hayatımızda kullandığımız ekmek, kitap, telefon gibi birçok ürün, bir dizi aşamadan geçerek bize ulaşır. Bu aşamaları Üretim, Dağıtım ve Tüketim olarak gruplandırabiliriz. Bu zinciri anlamak, ekonomiyi ve etrafımızdaki dünyayı daha iyi kavramamızı sağlar.
Üretim, bir mal veya hizmetin ortaya çıkarılmasıdır. Yani, ihtiyaçlarımızı ve isteklerimizi karşılayacak şeylerin yapılmasıdır.
Üretim Faktörleri (Kaynakları): Bir mal veya hizmeti üretebilmek için gerekli olan unsurlardır.
Dağıtım, üretilen mal ve hizmetlerin tüketicilere (bize) ulaştırılması sürecidir. Bu süreç olmasaydı, üretilen ürünler sadece fabrikada kalırdı.
Örnek: Bir domates, tarladan (üretim) toplanır, soğuk hava deposunda saklanır, kamyonlarla şehirlere taşınır (dağıtım) ve manavda satılır.
Tüketim, üretilen mal ve hizmetlerin ihtiyaç ve isteklerimizi karşılamak için kullanılmasıdır. Bu zincirin son halkasıdır.
Bilinçli Tüketici: Aldığı ürünün kalitesine, fiyatına, garanti belgesine ve son kullanma tarihine dikkat eden, haklarını bilen ve savunan tüketicidir.
Bu üç kavram birbirine sıkı sıkıya bağlıdır ve bir zincir oluşturur. Birindeki bir değişiklik diğerlerini de etkiler.
Örnek Zincir:
Üretim: Bir çiftçi tarlasında (doğal kaynak) traktörüyle (sermaye) emek harcayarak buğday yetiştirir.
Dağıtım: Buğdaylar değirmende una, ardından fırında ekmeğe dönüşür. Kamyonlarla marketlere taşınır ve raflarda satışa sunulur.
Tüketim: Biz de marketten ekmeği satın alıp kahvaltıda yeriz.
Bu zinciri anlamak, bir ürünün hikayesini ve ekonomimizin nasıl işlediğini öğrenmemizi sağlar.
