Günlük hayatta işlerimizi daha kolay yapmamızı sağlayan araçlara basit makineler denir. Bu makineler, kuvvetin yönünü, büyüklüğünü veya uygulama noktasını değiştirerek bize kolaylık sağlar. Ancak işten kazanç sağlamazlar, sadece iş yapma hızını veya konforunu artırırlar.
Bir destek noktası etrafında dönebilen sağlam çubuklardır. Üç türü vardır:
Sabit ve hareketli olmak üzere iki çeşittir:
Yükü yüksek yerlere daha az kuvvetle çıkarmak için kullanılan eğimli yüzeydir. Merdiven, rampa, vida örnek olarak verilebilir.
Eğik düzlemin silindir etrafına sarılmış halidir. Kuvvetten kazanç sağlar. Tornavida ile sıkıştırılır.
Farklı yarıçaplı silindirlerin dönme hareketinden faydalanır. Kuyu düzeneği, kapı kolu örnekleridir.
Birbirine temas eden dişli çarklar, hareketin yönünü ve hızını değiştirir. Bisiklet vitesi, saat mekanizması örnek gösterilebilir.
Kayışla birbirine bağlanan kasnaklar, hareketi iletir ve hızı değiştirir. Çamaşır makinesi, matkap tezgahı örneklerindendir.
Kuvvet Kazancı: Yükün kuvvete oranıdır.
\( \text{Kuvvet Kazancı} = \frac{\text{Yük}}{\text{Kuvvet}} \)
Verim: Alınan işin yapılan işe oranıdır (yüzde olarak ifade edilir).
\( \text{Verim} = \frac{\text{Alınan İş}}{\text{Yapılan İş}} \times 100 \)
Basit makineler hayatımızı kolaylaştıran, az kuvvetle büyük yükleri taşımamızı veya iş yapma şeklimizi değiştiren araçlardır. Fen bilimlerinin temel konularından biri olan bu ünite, günlük yaşamda karşılaştığımız birçok aletin çalışma prensibini anlamamızı sağlar.
⚠️ Unutma: Hiçbir basit makine işten kazanç sağlamaz, sadece kuvvet, yol veya yön değişikliği yapar!
