🗓️ 8. Sınıf İnkılap Tarihi 1. Dönem 1. Yazılı 10. Senaryo
İşte 8. sınıf İnkılap Tarihi 1. Dönem 1. Yazılı sınavına hazırlık için 10. senaryo! Bu senaryoda, Osmanlı Devleti'nin son dönemleri, Mustafa Kemal'in hayatı ve Milli Mücadele'ye hazırlık konularına odaklanacağız.
Osmanlı Devleti'nin Son Dönemleri (Dağılma ve Arayışlar)
Osmanlı Devleti, 19. yüzyıldan itibaren zayıflamaya başladı. Bu zayıflamanın birçok nedeni vardı:
- 🌍 Ekonomik Sorunlar: Sanayi Devrimi'ni kaçırması, dış borçlar ve kapitülasyonlar ekonomiyi olumsuz etkiledi.
- ⚔️ Savaşlar ve Toprak Kayıpları: Sürekli savaşlar ve kaybedilen topraklar devleti yıprattı. Özellikle Balkan Savaşları önemli kayıplara yol açtı.
- 🤝 Azınlık İsyanları: Milliyetçilik akımının etkisiyle azınlıklar bağımsızlık için ayaklandı.
- 📜 İç Karışıklıklar: Yönetimde yaşanan sorunlar ve yetersiz yöneticiler iç karışıklıklara neden oldu.
Bu sorunlara çözüm bulmak amacıyla bazı fikir akımları ortaya çıktı:
- 🇹🇷 Osmanlıcılık: Bütün Osmanlı vatandaşlarını din, dil, ırk ayrımı yapmadan bir arada tutmayı amaçlıyordu.
- ☪️ İslamcılık: Müslümanları halife etrafında birleştirmeyi hedefliyordu.
- 🇹🇷 Türkçülük: Türk milletini bir araya getirmeyi ve Türk kültürünü yüceltmeyi amaçlıyordu.
- 🇪🇺 Batıcılık: Batı'yı örnek alarak modernleşmeyi savunuyordu.
🌟 Mustafa Kemal'in Hayatı (Doğumu ve Eğitimi)
Mustafa Kemal Atatürk, 1881 yılında Selanik'te doğdu. Annesi Zübeyde Hanım, babası Ali Rıza Efendi'dir.
- 🏫 Eğitim Hayatı: Mustafa Kemal, sırasıyla Mahalle Mektebi, Şemsi Efendi Okulu, Selanik Mülkiye Rüştiyesi, Selanik Askeri Rüştiyesi, Manastır Askeri İdadisi ve Harp Okulu'nda okudu.
- 🏅 Askeri Kariyeri: Harp Akademisi'nden kurmay yüzbaşı olarak mezun oldu.
- 🧠 Fikirleri: Okuduğu okullarda ve çevresinde edindiği bilgilerle vatanseverlik, bağımsızlık ve inkılapçılık gibi fikirleri benimsedi.
🇹🇷 Milli Mücadele'ye Hazırlık (Kongreler ve Cemiyetler)
Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra İtilaf Devletleri Anadolu'yu işgal etmeye başladı. Bu duruma karşı Türk halkı direnişe geçti.
- 🛡️ Yararlı Cemiyetler: Vatanı korumak amacıyla kurulan cemiyetlerdir. Örnekler:
- 🇹🇷 Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Doğu illerini Ermeni tehdidine karşı korumayı amaçladı.
- 🇹🇷 İzmir Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti: İzmir ve çevresini Yunan işgalinden korumayı amaçladı.
- 🇹🇷 Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti: Trabzon ve çevresini Pontus Rumlarına karşı korumayı amaçladı.
- 🚫 Zararlı Cemiyetler: İtilaf Devletleri'nin desteğiyle kurulan ve ülkeyi parçalamayı amaçlayan cemiyetlerdir. Örnekler:
- 🇬🇷 Mavri Mira: Bizans İmparatorluğu'nu yeniden kurmayı amaçladı.
- 🇦🇲 Hınçak ve Taşnak: Doğu Anadolu'da bağımsız bir Ermeni devleti kurmayı amaçladı.
- 🇬🇧 İngiliz Muhipleri Cemiyeti: İngiliz mandasını savunuyordu.
- 🇺🇸 Wilson Prensipleri Cemiyeti: Amerikan mandasını savunuyordu.
Mustafa Kemal, Milli Mücadele'yi başlatmak için Anadolu'ya geçti:
- 🗓️ Samsun'a Çıkışı (19 Mayıs 1919): Mustafa Kemal, 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun'a gönderildi. Amacı, bölgedeki karışıklıkları gidermekti.
- 📜 Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919): "Vatanın bütünlüğü, milletin istiklali tehlikededir." ilkesiyle Milli Mücadele'nin gerekçesi, amacı ve yöntemi belirlendi.
- 🏛️ Erzurum Kongresi (23 Temmuz - 7 Ağustos 1919): Doğu illerinden gelen delegelerle toplandı. Milli sınırlar içinde vatanın bölünmez bir bütün olduğu vurgulandı.
- 🏛️ Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919): Bütün cemiyetler "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında birleştirildi.
Bu bilgilerle sınavda başarılar!
