📚 8. Sınıf Türkçe 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 2. Senaryo
Merhaba sevgili 8. sınıf öğrencileri! İkinci dönemin ikinci yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo ile sınavda çıkabilecek konulara birlikte göz atacağız. Unutmayın, düzenli tekrar ve bol bol soru çözmek başarının anahtarıdır. Hazırsanız başlayalım!
📝 Yazılıda Karşılaşabileceğiniz Konular
- 📜 Fiilimsiler (Eylemsiler): Fiillerden türeyen, ancak fiil gibi çekimlenemeyen sözcüklerdir. İsim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil olmak üzere üçe ayrılırlar.
- ✍️ Cümle Çeşitleri (Anlamlarına Göre): Olumlu, olumsuz, soru, ünlem ve emir cümleleri gibi farklı anlam özelliklerine sahip cümleleri tanıyıp ayırt edebilmelisiniz.
- 💬 Anlatım Bozuklukları: Cümledeki gereksiz sözcük kullanımı, anlam belirsizliği, çelişkili ifadeler gibi anlatımı bozan unsurları tespit edebilmelisiniz.
- 📖 Paragrafın Anlamı ve Yapısı: Paragrafın ana düşüncesini, konusunu ve yardımcı düşüncelerini belirleyebilmelisiniz. Paragrafın giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini tanımalısınız.
- 📌 Yazım Kuralları ve Noktalama İşaretleri: Büyük harflerin kullanımı, sayıların yazımı, kısaltmalar, noktalama işaretlerinin doğru kullanımı gibi temel yazım kurallarını bilmelisiniz.
✍️ Fiilimsiler (Eylemsiler)
Fiilimsiler, fiillerden türemelerine rağmen fiil gibi çekimlenemeyen, cümle içinde isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılan sözcüklerdir. Üç ana başlıkta incelenirler:
- 🎬 İsim-Fiil (Ad-Eylem): Fiil kök veya gövdelerine "-ma, -me, -mak, -mek, -ış, -iş, -uş, -üş" ekleri getirilerek yapılır.
Örnek: Okuma alışkanlığı çok önemlidir. (Burada "okuma" kelimesi isim-fiildir.)
- 🎨 Sıfat-Fiil (Ortaç): Fiil kök veya gövdelerine "-an, -en, -ası, -esi, -maz, -mez, -ar, -er, -dık, -dik, -duk, -dük, -acak, -ecek, -mış, -miş, -muş, -müş" ekleri getirilerek yapılır.
Örnek: Koşan çocuklar çok mutluydu. (Burada "koşan" kelimesi sıfat-fiildir.)
- 🚀 Zarf-Fiil (Ulaç): Fiil kök veya gövdelerine "-ken, -alı, -eli, -madan, -meden, -ınca, -ince, -dıkça, -dikçe, -arak, -erek, -casına, -cesine, -r… -maz, -r… -mez, -a… -a, -e… -e" ekleri getirilerek yapılır.
Örnek: Eve giderken markete uğradım. (Burada "giderken" kelimesi zarf-fiildir.)
🗣️ Cümle Çeşitleri (Anlamlarına Göre)
Cümleler, ifade ettikleri anlamlara göre farklı türlere ayrılırlar:
- ✅ Olumlu Cümle: Yargının gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini bildiren cümlelerdir.
Örnek: Bugün hava çok güzel.
- ❌ Olumsuz Cümle: Yargının gerçekleşmediğini veya gerçekleşmeyeceğini bildiren cümlelerdir.
Örnek: Bugün hava güzel değil.
- ❓ Soru Cümlesi: Bir şeyi öğrenmek amacıyla sorulan cümlelerdir.
Örnek: Bugün hava nasıl?
- ❗ Ünlem Cümlesi: Duygu yoğunluğunu (sevinç, üzüntü, şaşkınlık vb.) ifade eden cümlelerdir.
Örnek: Ne kadar güzel bir gün!
- 👉 Emir Cümlesi: Bir işin yapılmasını emreden veya rica eden cümlelerdir.
Örnek: Hemen buraya gel!
🚫 Anlatım Bozuklukları
Anlatım bozuklukları, bir cümlede anlamın açık ve anlaşılır olmasını engelleyen dil yanlışlarıdır. Başlıca anlatım bozuklukları şunlardır:
- ➕ Gereksiz Sözcük Kullanımı: Aynı anlamı taşıyan sözcüklerin birlikte kullanılması.
Örnek: "Gelecek yıllarda ileride daha iyi olacağız." (Burada "gelecek" ve "ileride" kelimeleri aynı anlamı taşıdığı için gereksizdir.)
- ❓ Anlam Belirsizliği: Cümlenin birden fazla anlama gelmesi.
Örnek: "Öğretmen, Ayşe'yi çok severdi." (Burada öğretmenin mi Ayşe'yi çok sevdiği yoksa Ayşe'nin mi öğretmeni çok sevdiği belirsizdir.)
- ❌ Çelişkili İfadeler: Birbiriyle ters düşen ifadelerin aynı cümlede kullanılması.
Örnek: "Kesinlikle gelebilirim ama gelemeyebilirim."
📚 Paragrafın Anlamı ve Yapısı
Paragraf, bir düşünceyi veya konuyu açıklayan, birbiriyle bağlantılı cümlelerden oluşan bir bütündür. İyi bir paragrafın belirli bir yapısı ve anlamı olmalıdır.
- 🔑 Ana Düşünce: Paragrafın anlatmak istediği temel fikirdir.
- 📌 Konu: Paragrafın üzerinde durduğu olay, durum veya kavramdır.
- 💡 Yardımcı Düşünceler: Ana düşünceyi destekleyen, açıklayan ve somutlaştıran fikirlerdir.
- 🧱 Paragrafın Yapısı:
- 🚪 Giriş Bölümü: Konuyu tanıtan ve ana düşünceye hazırlık yapan bölümdür.
- развити Gelişme Bölümü: Ana düşünceyi açıklayan, örneklerle destekleyen bölümdür.
- 🏁 Sonuç Bölümü: Ana düşünceyi özetleyen ve paragrafı tamamlayan bölümdür.
🖋️ Yazım Kuralları ve Noktalama İşaretleri
Doğru ve etkili bir iletişim için yazım kurallarına ve noktalama işaretlerine dikkat etmek önemlidir.
- 🅰️ Büyük Harflerin Kullanımı: Cümle başları, özel isimler, kurum ve kuruluş adları gibi yerlerde büyük harf kullanılır.
- 🔢 Sayıların Yazımı: Sayılar metin içinde yazıyla veya rakamla ifade edilebilir. Ancak para tutarı, saat, tarih gibi durumlarda rakamla yazılması daha uygundur.
- ✂️ Kısaltmalar: Kısaltmalar genellikle büyük harflerle ve sonuna nokta konularak yapılır. (Örn: T.C., Prof., Dr.)
- 📍 Noktalama İşaretleri:
- Nokta (.): Cümle sonlarında, kısaltmalarda ve bazı sayılarda kullanılır.
- Virgül (,): Eş görevli sözcükleri ayırmada, sıralı cümleleri ayırmada ve ara sözleri belirtmede kullanılır.
- Soru İşareti (?): Soru cümlelerinin sonunda kullanılır.
- Ünlem İşareti (!): Duygu yoğunluğunu ifade eden cümlelerin sonunda kullanılır.
Hepinize sınavda başarılar dilerim! Unutmayın, düzenli çalışmak ve tekrar yapmak sizi başarıya götürecektir.
