9. sınıf biyoloji 1. dönem 1. yazılı 9. senaryo meb soruları

Question

Biyoloji yazılısındaki 9. senaryo soruları biraz karmaşık geldi. MEB soruları olduğu için özellikle önemli olduğunu düşünüyorum. Bu soruları daha iyi anlamama yardımcı olabilir misiniz?

Answer 1

# 📚 9. Sınıf Biyoloji 1. Dönem 1. Yazılı Hazırlık: MEB Tarzı Soru Senaryosu Çözümleri

🔬 Senaryo 9: Canlıların Ortak Özellikleri ve Hücre

Merhaba arkadaşlar! Bu içerikte, 9. sınıf Biyoloji dersi 1. dönem 1. yazılı sınavlarında karşınıza çıkabilecek, MEB müfredatına uygun bir senaryo ve bu senaryoya bağlı soruları birlikte çözeceğiz. Amacımız, sınav formatını anlamanıza ve konuları pekiştirmenize yardımcı olmak.

📖 Senaryo Metni:

"Biyoloji öğretmeni Elif Hanım, öğrencilerine 'Canlıların Ortak Özellikleri' konusunu anlatırken laboratuvarda bir deney yapmaya karar verir. Bir bardak suya bir miktar şeker ve bir paket maya ekler. Karışımı bir balonla kapattıktan bir süre sonra balonun şiştiğini gözlemler. Öğrencilerine, 'Bu gözlemimiz canlıların hangi ortak özelliklerini kanıtlar?' diye sorar. Ayrıca, mikroskopla incelenmek üzere hazırladığı soğan zarı örneğinde hücrenin temel kısımlarını gösterir."

---

❓ Senaryoya Bağlı Sorular ve Çözümleri

🧪 Soru 1:

Yapılan maya deneyi, aşağıdaki canlılık özelliklerinden hangilerini doğrudan gözlemlememizi sağlar?

• ✅ Metabolizma: Mayalar şekeri kullanarak enerji üretir (solunum).
• ✅ Boşaltım: Solunum sonucu oluşan CO₂ gazı balonun şişmesine neden olur. Bu, atık maddenin canlıdan uzaklaştırılmasıdır.
• ✅ Hareket: (Bu deneyde doğrudan gözlenmez ancak mayalar canlı olduğu için hareket yeteneği vardır.)
• ❌ Üreme: Deneyin kısa süresinde doğrudan gözlenmez.

Cevap: Bu deneyle doğrudan gözlemleyebildiğimiz özellikler metabolizma ve boşaltım'dır.

🔬 Soru 2:

Öğretmen, soğan zarını mikroskopta incelerken öğrencilerden hücrenin temel kısımlarını işaretlemelerini ister. Aşağıdaki şekilde numaralandırılmış yapılardan hangisi bitki hücresine özgü bir yapıdır ve fotosentez olayının gerçekleştiği yerdir?

(Şekil: 1.Hücre Zarı, 2.Sitoplazma, 3.Çekirdek, 4.Kloroplast, 5.Hücre Duvarı)

Cevap: Bitki hücresine özgü ve fotosentezin gerçekleştiği yapı 4 numara ile gösterilen Kloroplast'tır. Hücre duvarı (5) da bitki hücresine özgüdür ancak fotosentezle doğrudan ilişkili değildir.

⚗️ Soru 3:

Maya hücreleri ve soğan hücreleri karşılaştırıldığında aşağıdakilerden hangisi ortak olarak bulunmaz?

• A) Hücre zarı
• B) Genetik materyal (DNA)
• C) Hücre duvarı
• D) Ribozom
• E) Sitoplazma

Cevap: C) Hücre duvarı. Maya hücreleri (bir mantar) de hücre duvarına sahiptir, ancak yapısı bitki hücre duvarından farklıdır (Bitkilerde selüloz, mantarlarda kitin). Soru kökünde "ortak olarak bulunmaz" deniyorsa, dikkat! Aslında her ikisinde de var. Ancak MEB sorularında bazen "yapısal olarak aynı değildir" mantığıyla bu seçenek doğru cevap olarak işaretlenebilir. En kesin ortak olmayan, bitkideki kloroplast mayada yoktur ama şıklarda yok. Bu tür sorularda "temel fark" vurgulanır. Bu soru için en doğru yaklaşım: Her ikisinde de hücre duvarı vardır, ama yapısal farklılık gösterir.

📊 Soru 4 (Doğru/Yanlış):

Aşağıdaki ifadeleri senaryo ve biyoloji bilgilerinize göre değerlendiriniz.

• (D) Maya deneyinde balonun şişmesi, canlıların solunum yapabildiğinin bir göstergesidir.
• (Y) Soğan zarı hücresi, kloroplast organeli sayesinde kendi besinini üretebilir. (Soğan yeraltı gövdesidir, kloroplastı yoktur, fotosentez yapmaz.)
• (D) Hem maya hem de soğan hücresi, hücre zarı, sitoplazma ve çekirdek gibi temel yapıları içerir.

---

💡 Sınav İpuçları:

• ✅ Senaryolu sorularda önce senaryoyu dikkatlice okuyun, ardından soru köküne geçin.
• ✅ "Doğrudan gözlemlenir/gözlemlenmez", "kesinlikle söylenebilir", "ortaktır/özgüdür" gibi anahtar kelimelerin altını çizin.
• ✅ Bitki ve hayvan hücresi farklarını (hücre duvarı, kloroplast, sentriyol, koful büyüklüğü) iyi öğrenin.
• ✅ Canlıların ortak özelliklerini (beslenme, solunum, boşaltım, hareket vb.) günlük hayattan örneklerle eşleştirin.

Umarım bu senaryo ve çözümler 1. yazılı öncesi sizler için faydalı olur. Anlamadığınız noktaları tekrar ederek ve farklı sorular çözerek pekiştirmeyi unutmayın. Başarılar dilerim! 🌱