🧬 9. Sınıf Biyoloji 1. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 8. Senaryo
Merhaba gençler! Biyoloji yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo, sınavda karşınıza çıkabilecek konuları tekrar etmenize yardımcı olacak. Sakin olun, konuları dikkatlice okuyun ve bol bol tekrar yapın. Başarılar!
🦠 Hücrenin Yapısı ve İşlevleri
Hücre, canlıların temel yapı ve işlev birimidir. Tüm canlılar bir veya birden fazla hücreden oluşur. Hücreler prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki ana gruba ayrılır.
- 🦠 Prokaryot Hücreler: Zarla çevrili çekirdekleri ve zarlı organelleri bulunmaz. Bakteriler ve arkeler prokaryot hücre yapısına sahiptir.
- 🌳 Ökaryot Hücreler: Zarla çevrili çekirdekleri ve zarlı organelleri bulunur. Protistler, mantarlar, bitkiler ve hayvanlar ökaryot hücre yapısına sahiptir.
Hücrenin Temel Kısımları:
- 🧱 Hücre Zarı: Hücreyi dış ortamdan ayırır, seçici geçirgendir ve madde alışverişini kontrol eder.
- 💧 Sitoplazma: Hücre zarı ile çekirdek arasındaki yarı akışkan sıvıdır. Organeller ve çeşitli maddeler içerir.
- 🧠 Çekirdek: Hücrenin yönetim merkezidir. DNA'yı içerir ve hücrenin genetik bilgisini taşır.
🔬 Hücre Organelleri
Ökaryot hücrelerde bulunan ve belirli görevleri yerine getiren yapılardır.
- ⚡ Mitokondri: Hücrenin enerji santralidir. Oksijenli solunum yaparak ATP üretir.
- 🌿 Kloroplast: Bitki hücrelerinde bulunur. Fotosentez yaparak besin üretir.
- 📦 Endoplazmik Retikulum (ER): Hücre içinde madde taşınmasını sağlar. Granüllü ER protein sentezi, granülsüz ER ise lipit sentezi yapar.
- 💪 Golgi Cisimciği: ER'de üretilen maddeleri işler, paketler ve salgılar.
- 🗑️ Lizozom: Hücre içi sindirimde görevlidir.
- 📍 Ribozom: Protein sentezi yapar.
- 🌱 Sentrozom: Hücre bölünmesinde iğ ipliklerini oluşturur. (Hayvan hücrelerinde bulunur.)
- 🧱 Hücre Duvarı: Bitki hücrelerinde bulunur. Hücreye destek ve koruma sağlar. (Bakterilerde ve mantarlarda da bulunur, farklı yapıda.)
🧬 Hücre Zarından Madde Geçişleri
Hücre zarından madde geçişleri iki şekilde gerçekleşir:
- 🚀 Pasif Taşıma: Enerji harcanmaz. Maddeler çok yoğun oldukları ortamdan az yoğun oldukları ortama doğru hareket ederler.
- 💧 Difüzyon: Maddelerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru kendiliğinden geçişidir.
- 🌀 Osmoz: Suyun yarı geçirgen zardan çok yoğun olduğu ortamdan az yoğun olduğu ortama geçişidir.
- 🤝 Kolaylaştırılmış Difüzyon: Taşıyıcı proteinler yardımıyla gerçekleşen difüzyondur.
- 💪 Aktif Taşıma: Enerji harcanır. Maddeler az yoğun oldukları ortamdan çok yoğun oldukları ortama doğru taşınır.
- 📦 Endositoz: Büyük moleküllerin hücre içine alınmasıdır.
- 🍎 Fagositoz: Katı maddelerin hücre içine alınması.
- 💧 Pinositoz: Sıvı maddelerin hücre içine alınması.
- 📤 Ekzositoz: Büyük moleküllerin hücre dışına atılmasıdır.
Unutmayın, bu konuları ne kadar iyi anlarsanız, sınavda o kadar başarılı olursunuz. Bol şans!
