🧪 9. Sınıf Kimya: Elektron Dağılımı Ders Notu
Elektron dağılımı, bir atomdaki elektronların farklı enerji seviyelerine ve orbitallere nasıl yerleştiğini gösterir. Bu dağılım, atomların kimyasal özelliklerini anlamamız için çok önemlidir.
⚛️ Elektron Dağılımının Temel Kuralları
- ⬆️ Pauli İlkesi: Bir atomda aynı anda dört kuantum sayısı aynı olan iki elektron bulunamaz. Yani, bir orbitalde en fazla iki elektron bulunabilir ve bu elektronların spinleri zıt olmalıdır.
- ⬇️ Hund Kuralı: Eş enerjili orbitaller (örneğin, p orbitalleri) dolarken, elektronlar önce her bir orbitale tek tek yerleşir ve spinleri aynı yönde olur. Daha sonra orbitallerin her biri iki elektronla tamamlanır.
- ➡️ Aufbau Prensibi (Yapılanma İlkesi): Elektronlar, çekirdeğe en yakın olan ve en düşük enerji seviyesine sahip orbitallerden başlayarak yerleşir.
🔢 Elektron Dağılımı Nasıl Yazılır?
Elektron dağılımını yazarken aşağıdaki adımları takip edebiliriz:
- 1️⃣ Atom Numarasını Bul: Elementin atom numarası, o atomdaki proton sayısını ve dolayısıyla nötr bir atomdaki elektron sayısını verir.
- 2️⃣ Orbitalleri Sırala: Orbitallerin enerji seviyelerine göre sıralaması şöyledir: 1s, 2s, 2p, 3s, 3p, 4s, 3d, 4p, 5s, 4d, 5p, 6s, 4f, 5d, 6p, 7s, 5f, 6d, 7p
- 3️⃣ Elektronları Yerleştir: Elektronları, Aufbau prensibine, Pauli ilkesine ve Hund kuralına uygun olarak orbitallere yerleştirin.
📝 Örnekler
Örnek 1: Sodyum (Na) - Atom Numarası: 11
Elektron dağılımı: 1s2 2s2 2p6 3s1
Örnek 2: Kalsiyum (Ca) - Atom Numarası: 20
Elektron dağılımı: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2
➕ Kısa Gösterim
Elektron dağılımını daha kısa göstermek için soygazların elektron dağılımından yararlanabiliriz. Örneğin, Sodyum (Na) için:
Na: [Ne] 3s1
Burada [Ne], Neon'un (1s2 2s2 2p6) elektron dağılımını temsil eder.
❓ Çözümlü Soru
Soru: Krom (Cr) atomunun (atom numarası 24) elektron dağılımını yazınız.
Çözüm:
Normalde beklenen dağılım: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d4
Ancak, yarı dolu ve tam dolu orbitallerin daha kararlı olmasından dolayı gerçek dağılım şöyledir:
1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d5
Kısa gösterimi: [Ar] 4s1 3d5
Umarım bu ders notu, elektron dağılımını anlamanıza yardımcı olmuştur! Başarılar!