Nicel Veriye Dayalı İstatistiksel Araştırmalar
İstatistik, verileri toplama, düzenleme, analiz etme ve bu verilerden anlamlı sonuçlar çıkarma bilimidir. Nicel veri, sayılarla ifade edilebilen ölçülebilir verilerdir. Örneğin; bir sınıftaki öğrencilerin boy uzunlukları, matematik sınavından aldıkları notlar veya bir ağacın yaprak sayıları nicel verilerdir.
Veri Analizi Nedir?
Veri analizi, toplanan ham verileri düzenleyerek, özetleyerek ve görselleştirerek onları anlaşılır hale getirme sürecidir. Bu süreçte amacımız, verilerin bize ne anlattığını keşfetmektir.
Veri Analizi Nasıl Yapılır?
Nicel verilerle çalışırken analiz sürecini birkaç adımda gerçekleştiririz:
- 1. Verileri Düzenleme: Topladığımız verileri önce küçükten büyüğe doğru sıralarız. Bu, veri setimizin genel yapısını görmemizi sağlar.
- 2. Merkezi Eğilim Ölçülerini Hesaplama: Bu ölçüler, veri grubunu temsil eden tek bir değer bulmamıza yardımcı olur.
- Aritmetik Ortalama: Tüm verilerin toplamının, veri sayısına bölünmesiyle bulunur. Verilerin tamamını dikkate alır. \( \text{Ortalama} = \frac{\text{Tüm verilerin toplamı}}{\text{Veri sayısı}} \)
- Medyan (Ortanca): Verileri küçükten büyüğe sıraladığımızda tam ortada kalan sayıdır. Veri setindeki uç değerlerden (aşırı büyük veya küçük değerler) etkilenmez.
- Tepe Değer (Mod): Veri grubunda en çok tekrar eden sayıdır.
- 3. Verileri Görselleştirme: Sayısal verileri grafiklerle göstermek, ilişkileri ve dağılımı anlamayı kolaylaştırır.
- Sütun Grafiği: Kategorik verilerin karşılaştırılmasında kullanılır.
- Çizgi Grafiği: Bir değişkendeki zaman içindeki değişimi göstermek için uygundur.
- Histogram: Nicel verilerin belirli aralıklara göre dağılımını gösterir. Sütun grafiğine benzer, ancak sütunlar birbirine bitişiktir.
Sonuçları Yorumlama Nedir?
Sonuçları yorumlama, hesapladığımız ölçüleri ve oluşturduğumuz grafikleri inceleyerek anlamlı çıkarımlar yapmaktır. Bu, analizin en önemli kısmıdır. Sadece "ortalaması 75'tir" demek yeterli değildir. "Ortalama 75'tir, bu da sınıfın genel olarak konuyu iyi anladığını gösterir, ancak en düşük not 30 olduğu için bazı öğrencilerin ek desteğe ihtiyacı olabilir" şeklinde bir yorum çok daha değerlidir.
Örnek Senaryo ve Analiz
Araştırma Sorusu: "9-A sınıfındaki öğrencilerin günlük kitap okuma süreleri (dakika) nedir?"
Toplanan Veriler: 15, 30, 0, 45, 60, 30, 20, 0, 90, 30 (dakika)
