# Açık Hava Basıncı Nelere Bağlıdır? (Yükseklik)
🌬️ Atmosfer ve Hava Basıncı
Açık hava basıncı, atmosferin ağırlığının yeryüzündeki cisimler üzerine uyguladığı kuvvettir. Bu basınç, yükseklikle birlikte belirgin şekilde değişiklik gösterir ve bu değişim birçok faktöre bağlıdır.
📈 Yükseklikle Hava Basıncı İlişkisi
Yükseklik arttıkça hava basıncı azalır. Bunun temel nedeni, yükseklere çıktıkça üzerimizdeki hava sütununun kütlesinin ve dolayısıyla ağırlığının azalmasıdır.
🔍 Yükseklik-Basınç İlişkisini Etkileyen Faktörler:
- 🌡️ Sıcaklık: Sıcaklık arttıkça hava genleşir, yoğunluğu azalır ve basınç düşer
- 💧 Nem Oranı: Nemli hava, kuru havadan daha hafiftir ve daha düşük basınca neden olur
- 🌀 Hava Akımları: Yükselen hava alçak basınç, alçalan hava yüksek basınç oluşturur
- 🗺️ Coğrafi Konum: Ekvator ve kutuplar arasındaki basınç farkları yükseklik-basınç ilişkisini etkiler
- 🌪️ Hava Olayları: Fırtına, siklon gibi meteorolojik olaylar basınç dağılımını değiştirir
📊 Matematiksel İlişki
Yükseklikle basınç arasındaki ilişki barometrik formülle ifade edilir:
P = P₀ × e^(-Mgh/RT)
Burada:
- P: Belirli yükseklikteki basınç
- P₀: Deniz seviyesindeki basınç (1013.25 hPa)
- M: Havanın molar kütlesi
- g: Yerçekimi ivmesi
- h: Yükseklik
- R: Evrensel gaz sabiti
- T: Sıcaklık
🏔️ Pratik Örnekler
- ⛰️ Deniz seviyesinden 1000 metre yüksekte basınç yaklaşık %12 azalır
- ✈️ Uçak yolculuklarında kabin basıncı deniz seviyesine göre ayarlanır
- 🧗 Dağcılar yüksek irtifada oksijen tüpü kullanmak zorunda kalır
- 🍳 Yüksek yerlerde su daha düşük sıcaklıkta kaynar
🎯 Özet
Açık hava basıncı yükseklikle ters orantılıdır ve bu ilişki sıcaklık, nem, coğrafi konum gibi faktörlerden etkilenir. Yükseklik arttıkça basıncın azalması, atmosferin fiziksel özelliklerinin doğal bir sonucudur.
