# 🧑⚖️ Adli Kontrol Şartı Nedir? | Hukuki Bir Rehber
Adli kontrol şartı, Türk Ceza Muhakemesi Hukuku'nda, şüpheli veya sanığın tutuklanması yerine getirilmesi istenen bir dizi yükümlülükle serbest bırakılmasını sağlayan bir koruma tedbiridir. Temel amacı, kişiyi özgürlüğünden yoksun bırakmadan (tutuklamadan) soruşturma ve kovuşturma sürecinin sağlıklı yürümesini güvence altına almaktır.
📜 Adli Kontrolün Hukuki Dayanağı ve Amacı
Adli kontrol, Türk Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 109. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Kolluk kuvvetleri veya Cumhuriyet savcısı tarafından talep edilebilir, ancak nihai kararı sulh ceza hakimi verir.
Ana amaçları şunlardır:
- 🛡️ Kaçma Şüphesini Önlemek: Sanığın yargılama sürecinden kaçmasını engellemek.
- 🔧 Süreci Sabote Etmeyi Engellemek: Delilleri karartma, tanıklara baskı yapma gibi riskleri ortadan kaldırmak.
- ⚖️ Orantılılık: Tutuklama gibi ağır bir tedbire gerek kalmadan, daha hafif yükümlülüklerle süreci yönetmek.
- 🧑🤝🧑 Kişi Özgürlüğünü Korumak: Masumiyet karinesi gereği, kişiyi mümkün olduğunca özgür bırakmak.
🔍 Adli Kontrol Şartları Nelerdir?
Hakim, CMK 109. madde uyarınca, aşağıdaki şartlardan bir veya birkaçını birlikte uygulayabilir. Bu şartlar, somut olayın özelliklerine göre belirlenir:
📋 Sıkça Uygulanan Adli Kontrol Tedbirleri:
- 📍 Yurt dışına çıkma yasağı: Pasaport teslimi ve sınır kapılarına bildirim.
- 🏠 İkametgah değiştirmeme ve bildirim yükümlülüğü: Belirli bir adreste ikamet etme ve değişiklikleri bildirme.
- 🚔 Belirli yerlere gitmeme, belirli kişilerle görüşmeme: Mağdur, tanık veya suç ortaklarıyla iletişim yasağı.
- 💼 Meslek veya sanatının gerektirdiği işi yapmaktan men: Özellikle görevi kötüye kullanma suçlarında.
- 🚗 Ehliyet ve ruhsat belgelerinin teslimi: Trafik suçları veya araçla işlenen suçlarda.
- 💰 Maddi güvence (kefalet) ödeme: Belirli bir miktar parayı mahkeme hesabına yatırma.
- 📞 Kolluk birimine düzenli bildirim yapma: Haftada bir veya belirli aralıklarla karakola imza atma.
- ⚕️ Sağlık kurumunda tedavi veya bakım altına alınma: Özellikle madde bağımlılığı gibi durumlarda.
- 🔐 Elektronik kelepice (EMO) tabi tutulma: Teknolojik takip.
⚖️ Adli Kontrol Kararı Nasıl Verilir?
Hakim, adli kontrol kararı verirken somut olaydaki "şüphe sebepleri"nin varlığını ve "tutuklama nedenleri"ni (kaçma, delil karartma riski) değerlendirir. Tutuklama için "kuvvetli suç şüphesi" gerekirken, adli kontrol için daha hafif bir şüphe yeterli olabilir. Karar, orantılılık ilkesi çerçevesinde verilir.
🔄 Adli Kontrol ve Tutuklama Arasındaki Fark
- Adli Kontrol: Kişi özgürdür, ancak bazı yükümlülükleri vardır. Daha hafif bir tedbirdir.
- Tutuklama: Kişi özgürlüğünden yoksun bırakılır, cezaevine konulur. En ağır koruma tedbiridir.
Adli kontrol şartlarına uyulmaması halinde, hakim tutuklama kararı verebilir.
📢 Sonuç
Adli kontrol şartı, modern ceza hukukunun vazgeçilmez bir kurumudur. Masumiyet karinesi ve özgürlük güvenliği ile adil yargılanma hakkı ve sürecin güvenliği arasında hassas bir denge kurmayı amaçlar. Hem şüpheli/sanık hem de toplum adına adaletin sağlanmasında kritik bir rol oynar.
Bu makale genel bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki bir probleminiz varsa, mutlaka bir avukata danışmanız tavsiye edilir.
