avatar
✔️ Cevaplandı • Doğrulandı

Akraba evliliği kalıtsal hastalıklara neden olur mu

Ailemde akraba evliliği var ve bu durumun genetik hastalıklarla ilişkisini merak ediyorum. Özellikle çekinik genlerin taşınma ihtimalinin arttığını duydum ama tam olarak nasıl olduğunu anlamak istiyorum. Bunun riskleri nelerdir ve nasıl önlem alınabilir?
1 CEVAPLARI GÖR
✔️ Doğrulandı
0 kişi beğendi.
avatar
sibel.koc
1510 puan • 0 soru • 110 cevap

Akraba Evliliği ve Kalıtsal Hastalıklar

Evet, akraba evlilikleri kalıtsal hastalıkların görülme riskini artırır. Bunun temel nedeni, akrabaların genetik yapılarının birbirine daha yakın olmasıdır.

Genetik Benzerlik ve Çekinik Genler

Her birey, her gen için iki kopya taşır; birini annesinden, diğerini babasından alır. Bazı genlerde, hastalığa neden olan mutasyonlar bulunabilir. Bu mutasyonlar genellikle çekinik (resesif) olarak kalıtılır. Yani, hastalığın ortaya çıkması için bir bireyin her iki gen kopyasında da bu mutasyonun bulunması gerekir.

  • Eğer bir kişi sadece bir gen kopyasında mutasyon taşıyorsa, kendisi hasta olmaz ama "taşıyıcı" olur.
  • Taşıyıcı bir birey, bu mutasyonu çocuğuna %50 olasılıkla aktarır.

Akraba Evliliklerinde Risk Neden Artar?

Akraba olan bireyler, aynı atalardan geldikleri için gen havuzları benzerdir. Eğer ailede çekinik bir hastalık geni varsa, bu genin her iki ebeveynde de bulunma ihtimali, akraba olmayan bireylere göre çok daha yüksektir.

Örneğin, bir çiftin her ikisi de aynı çekinik hastalık geninin taşıyıcısı ise:

  • Her çocuğun hasta olma olasılığı: %25
  • Taşıyıcı olma olasılığı: %50
  • Sağlam genleri alma olasılığı: %25

Akraba olmayan bireylerde, her ikisinin de aynı nadir çekinik geni taşıma olasılığı çok daha düşük olduğu için, bu hastalıkların görülme sıklığı da daha azdır.

Hangi Hastalıklar Görülebilir?

Akraba evliliklerinde görülme riski artan bazı kalıtsal hastalıklar şunlardır:

  • Kistik Fibrozis
  • Fenilketonüri (PKU)
  • Orak Hücreli Anemi
  • Tay-Sachs Hastalığı
  • Bazı metabolik ve nörolojik hastalıklar

Sonuç

Akraba evlilikleri, yeni bir genetik mutasyon yaratmaz, ancak zaten aile içinde var olan çekinik hastalık genlerinin bir araya gelme ve hastalık olarak ortaya çıkma olasılığını önemli ölçüde artırır. Bu nedenle, akraba evliliği yapmayı planlayan çiftlere genetik danışmanlık almaları önerilir.

Yorumlar