Ankara Antlaşması (1921) (Fransa ile)

Question

Bu anlaşmayı tam olarak hangi koşullarda imzaladık anlamakta zorlanıyorum. Özellikle Fransa'nın neden savaşmayı bırakıp Güney Cephesi'ndeki askerlerini çektiğini merak ediyorum. Ayrıca Hatay'la ilgili verilen özel statünün detayları da kafamı karıştırıyor.

Answer 1

🇹🇷 Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) – Fransa ile 🇫🇷

Bu antlaşma, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin bir Avrupa devleti ile imzaladığı ilk siyasi antlaşmadır ve büyük bir diplomatik zafer olarak kabul edilir.

📜 Antlaşmanın Arka Planı ve Nedenleri

• 🇫🇷 Fransa'nın Durumu: Fransa, Güney Cephesi'nde Türk kuvvetleri karşısında askeri bir başarı elde edemiyordu. Ayrıca, Türk halkının direnişi (çeteler) Fransa'yı bölgede yıpratmıştı.
• 💰 Ekonomik Kaygılar: Kilikya bölgesindeki savaş, Fransa'ya büyük bir mali yük getiriyordu. Fransa, savaş sonrası dönemde Türkiye ile ticari ilişkiler kurmak istiyordu.
• 🤝 Diplomatik Yalnızlık: Fransa, İngiltere ile olan çıkar çatışmalarından dolayı yalnız kalmıştı. Ankara Hükümeti ile anlaşmak, Fransa'ya bölgede bir müttefik kazandırabilirdi.
• ✍️ TBMM'nin Diplomasi Atağı: TBMM, "Doğu Cephesi'nde kazanılan zaferin ardından batıya yönelme" stratejisinin bir parçası olarak Fransa ile masaya oturdu. Amaç, cephe sayısını azaltmak ve uluslararası alanda tanınmaktı.

📝 Antlaşmanın Maddeleri ve Getirdikleri

• 🛑 Savaşın Sona Ermesi: İki taraf arasındaki savaş durumu sona erecekti.
• 🚩 Sınırlar: Türkiye-Suriye sınırı, bugünkü haliyle (Hatay hariç) çizildi. İskenderun ve Antakya, özel bir yönetime tabi tutularak Türk kültürünün korunması garanti altına alındı. Bu madde, daha sonra Hatay'ın ana vatana katılmasının önünü açtı.
• 👥 Esir Değişimi: Taraflar, savaş esirlerini karşılıklı olarak serbest bırakacaktı.
• 💎 Ekonomik Ayrıcalıklar: Fransa'ya, Türkiye sınırları içinde bazı ekonomik ayrıcalıklar (kapitülasyonlar benzeri, ancak daha sınırlı) tanındı. Bu, TBMM'nin bir taviziydi.

🎯 Antlaşmanın Önemi ve Sonuçları

• ✅ İlk Büyük Diplomatik Zafer: TBMM, bu antlaşma ile uluslararası alanda büyük bir devlet tarafından fiilen tanınmış oldu.
• 🎪 Cephe Sayısının Azalması: Güney Cephesi tamamen kapatıldı. Buradaki Türk birlikleri Batı Cephesi'ne kaydırılarak Büyük Taarruz için önemli bir askeri avantaj sağlandı.
• 🌍 İtilaf Devletleri Bloğunun Parçalanması: İtilaf Devletleri arasındaki birlik bozuldu. Fransa, Türkiye'ye silah ve cephane satışını durdurmak gibi yaptırımları deldi.
• 📈 Prestij Artışı: TBMM'nin hem içeride hem de dışarıdaki prestiji ve otoritesi büyük ölçüde arttı.
• 🔮 Lozan'a Giden Yol: Ankara Antlaşması, Sevr Antlaşması'nın geçersizliğini somutlaştırdı ve Türkiye'nin Lozan'da elini güçlendirdi.

💡 Özetle: Ankara Antlaşması, Türk diplomasisinin askeri zaferler kadar önemli bir başarısıdır. "Yurtta sulh, cihanda sulh" ilkesinin erken bir örneği olarak, savaşarak kazanılan hakların masa başında da tescil edilebileceğini göstermiştir.