# Aşınma Nedir (Ünlü Düşmesi)
📚 Dil Bilgisi Konusu: Ünlü Düşmesi
Türkçede sıkça karşılaştığımız ses olaylarından biri olan ünlü düşmesi (hece düşmesi veya aşınma olarak da bilinir), bazı sözcüklerdeki ünlü harflerin belirli durumlarda düşmesi olayıdır. Bu yazıda ünlü düşmesinin ne olduğunu, türlerini ve kurallarını öğreneceğiz.
🎯 Ünlü Düşmesi Nedir?
Ünlü düşmesi, Türkçede ikinci hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan bazı sözcüklere ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde, sözcüğün ikinci hecesindeki dar ünlünün düşmesidir. Bu olaya hece düşmesi veya aşınma da denir.
📝 Ünlü Düşmesi Türleri ve Örnekleri
🧩 1. İsimlere Gelen Eklerle Oluşan Ünlü Düşmesi
- 🔹 ağız → ağzı (ağız-ı)
- 🔹 alın → alnı (alın-ı)
- 🔹 burun → burnu (burun-u)
- 🔹 karın → karnı (karın-ı)
- 🔹 oğul → oğlu (oğul-u)
- 🔹 beyin → beyni (beyin-i)
- 🔹 fikir → fikri (fikir-i)
- 🔹 sabır → sabrı (sabır-ı)
🧩 2. Fiillere Gelen Eklerle Oluşan Ünlü Düşmesi
- 🔹 ayır- → ayırmak (ayır-mak)
- 🔹 çağır- → çağırmak (çağır-mak)
- 🔹 devir- → devirmek (devir-mek)
- 🔹 kavuş- → kavuşmak (kavuş-mak)
- 🔹 sıyır- → sıyırmak (sıyır-mak)
🧩 3. Pekiştirmeli Sözcüklerde Ünlü Düşmesi
- 🔹 sapasağlam (sapa-sağlam)
- 🔹 çepçevre (çepe-çevre)
🧩 4. İkilemelerde Ünlü Düşmesi
- 🔹 cüce → cücüğü (cüce-cüce)
- 🔹 pazar → pazartesi (pazar-ertesi)
⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler
- ❌ Türkçe olmayan sözcüklerde ünlü düşmesi olmaz: fikir → fikri (doğru), kitap → kitbı (yanlış)
- ❌ Her ikinci hecesinde dar ünlü bulunan sözcükte ünlü düşmesi olmaz: kolay → kolayı (kolay-ı)
- ❌ Bazı sözcüklerde ünlü düşmesi olmaz: şehir → şehri (doğru), zehir → zehri (doğru) ama ömür → ömrü (doğru)
💡 Önemli Notlar
- ✅ Ünlü düşmesi genellikle ikinci hecesinde dar ünlü bulunan ve iki heceli olan sözcüklerde görülür
- ✅ Ünlü düşmesi olan sözcüklerde hece sayısı azalır
- ✅ Ünlü düşmesi yazıda gösterilir, konuşmada da bu kurala uyulur
- ✅ Bazı sözcüklerde ünlü düşmesi olmazken, bazılarında zorunludur
Ünlü düşmesi, Türkçenin ses uyumu kuralları çerçevesinde gerçekleşen doğal bir ses olayıdır. Bu kuralı doğru uygulamak, dilimizi daha güzel ve kurallı kullanmamızı sağlar.
