Ayasofya, İstanbul'un siluetini süsleyen ve yüzyıllara meydan okuyan bir anıt. Tarihi, sadece bir mimari yapının değil, medeniyetlerin kesişme noktasının hikayesi. Peki, bu kadim yapı ne zaman cami oldu? Cevap, tek bir tarihten çok daha derin bir tarihsel süreci anlatıyor.
İlk olarak 360 yılında "Büyük Kilise" adıyla inşa edilen Ayasofya, günümüzdeki görkemli haline İmparator Justinianus döneminde, 537 yılında kavuştu. Yaklaşık 1000 yıl boyunca Doğu Ortodoks Kilisesi'nin merkezi ve dünyanın en büyük katedrali olarak hizmet verdi.
29 Mayıs 1453'te İstanbul'un Fethi, Ayasofya'nın kaderini değiştiren ana dönüm noktası oldu. Fatih Sultan Mehmet, şehrin fethinin sembolü olarak Ayasofya'yı camiiye çevirdi. Bu, sadece dini bir değişiklik değil, aynı zamanda yeni bir siyasi düzenin ve hâkimiyetin de ilanıydı.
Cumhuriyet'in ilanından sonra, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün imzası ve Bakanlar Kurulu kararı ile 1934 yılında Ayasofya müzeye dönüştürüldü. Bu karar, yapının evrensel bir kültür mirası olarak tüm insanlığa açılması ve farklı dönemlerine ait katmanların (hem Hristiyan hem İslam) birlikte sergilenmesi amacını taşıyordu.
10 Temmuz 2020 tarihinde, Danıştay'ın 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etmesinin ardından, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Ayasofya'nın yeniden cami statüsüne döndürülmesi kararlaştırıldı.
Ayasofya'nın "ne zaman cami oldu" sorusunun iki cevabı vardır: 1453 ve 2020. Bu durum, yapının tarihinin canlı ve dinamik olduğunu gösterir. Ayasofya, her dönemde siyasi, dini ve kültürel sembolizm yüklenmiş, Bizans İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu ve modern Türkiye Cumhuriyeti'nin izlerini taşıyan eşsiz bir dünya mirası olarak varlığını sürdürmektedir.
Not: Bu içerik, tarihi bir konuyu özetlemek amacıyla hazırlanmıştır. Tarihsel detaylar üzerine farklı akademik yorumlar bulunmaktadır.
