🧠 Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Nedir?
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), düşüncelerimizin, duygularımızın ve davranışlarımızın birbiriyle bağlantılı olduğunu savunan bir terapi türüdür. Yani, bir olay karşısında aklımızdan geçenler, nasıl hissettiğimizi ve nasıl davrandığımızı etkiler.
- 🤔 Düşünceler: Olayları nasıl yorumladığımız.
- ❤️ Duygular: Hissettiğimiz şeyler (mutluluk, üzüntü, öfke vb.).
- 🏃 Davranışlar: Nasıl hareket ettiğimiz.
BDT, olumsuz düşünce kalıplarını ve davranışları değiştirmeye odaklanır. Amacı, daha gerçekçi ve olumlu düşünceler geliştirerek, daha sağlıklı duygular hissetmemizi ve daha yapıcı davranışlar sergilememizi sağlamaktır.
🎯 BDT'nin Temel İlkeleri
- 💡 Şimdiki Zamana Odaklanma: Geçmişteki olaylar önemli olsa da, BDT daha çok şu anki sorunlara odaklanır.
- 🤝 İşbirlikçi Yaklaşım: Terapist ve danışan birlikte çalışır, hedefleri belirler ve çözüm yolları ararlar.
- 📝 Yapılandırılmış Seanslar: Her seansın belirli bir gündemi vardır ve belirli hedeflere ulaşmaya yöneliktir.
- 💪 Aktif Katılım: Danışan, seanslar dışında da ödevler yaparak ve öğrendiklerini uygulayarak terapi sürecine aktif olarak katılır.
❓ ÖSYM BDT Hakkında Ne Sordu?
ÖSYM'nin felsefe sorularında BDT genellikle temel ilkeleri, hangi sorunlara iyi geldiği ve diğer terapi yöntemleriyle karşılaştırılması üzerinden sorulmaktadır.
✍️ Örnek Soru Tipi 1: Temel İlkeler
Soru: Aşağıdakilerden hangisi Bilişsel Davranışçı Terapinin temel ilkelerinden biri değildir?
- A) Şimdiki zamana odaklanma
- B) Geçmişteki travmaları derinlemesine inceleme
- C) İşbirlikçi bir yaklaşım benimseme
- D) Yapılandırılmış seanslar uygulama
- E) Danışanın aktif katılımını sağlama
Doğru Cevap: B) Geçmişteki travmaları derinlemesine inceleme (BDT daha çok şimdiki sorunlara odaklanır).
🤔 Örnek Soru Tipi 2: Uygulama Alanları
Soru: Bilişsel Davranışçı Terapi aşağıdaki sorunlardan hangisinin tedavisinde etkili değildir?
- A) Depresyon
- B) Anksiyete bozuklukları
- C) Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
- D) Şizofreni
- E) Sosyal fobi
Doğru Cevap: D) Şizofreni (BDT, şizofreni tedavisinde destekleyici bir rol oynayabilir, ancak temel tedavi yöntemi değildir).
🛠️ BDT Teknikleri
- 📝 Düşünce Kayıtları: Olumsuz düşünceleri, duyguları ve davranışları kaydetmek ve analiz etmek.
- 🤔 Bilişsel Yeniden Yapılandırma: Olumsuz düşünceleri daha gerçekçi ve olumlu düşüncelerle değiştirmek.
- 🏃 Davranışsal Deneyler: Olumsuz düşüncelerin doğru olup olmadığını test etmek için davranışsal deneyler yapmak.
- 🧘 Gevşeme Teknikleri: Stresi azaltmak ve rahatlamak için nefes egzersizleri, kas gevşetme gibi teknikler kullanmak.
- 🎭 Maruz Bırakma Terapisi: Korkulan nesne veya durumlara yavaş yavaş maruz kalarak korkuyu azaltmak.
📚 BDT'nin Faydaları
- ✅ Kanıtlanmış Etkililik: Birçok psikolojik sorunun tedavisinde etkili olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
- ⏱️ Kısa Süreli Tedavi: Genellikle diğer terapi yöntemlerine göre daha kısa sürede sonuç verir.
- 💪 Öğrenilen Beceriler: Terapi sürecinde öğrenilen beceriler, kişinin gelecekteki sorunlarla başa çıkmasına yardımcı olur.
- 🎯 Odaklı ve Hedefe Yönelik: Belirli hedeflere ulaşmaya odaklanır ve terapi sürecini daha etkili hale getirir.
