🚀 AYT Fizik Formülleri: Hızlı Tekrar ve Soru Çözümü
AYT Fizik sınavına hazırlanırken formülleri bilmek, hem konuları anlamanıza hem de soruları çözmenize yardımcı olur. Bu yazıda, en önemli AYT Fizik formüllerini hızlıca tekrar edeceğiz ve soru çözümünde nasıl kullanıldıklarını göreceğiz.
💡 Mekanik Formülleri
- 📏 Konum (x): Bir cismin belirli bir andaki yerini belirtir.
- ⏱️ Hız (v): Birim zamandaki yer değiştirme miktarıdır. $v = \Delta x / \Delta t$
- 🚗 İvme (a): Birim zamandaki hız değişimi miktarıdır. $a = \Delta v / \Delta t$
- 💪 Newton'ın 2. Yasası: Bir cisme etkiyen net kuvvet, cismin kütlesi ile ivmesinin çarpımına eşittir. $F = ma$
- 💥 İş (W): Kuvvetin bir cismi belirli bir mesafe boyunca hareket ettirmesiyle yapılan enerji transferidir. $W = F \cdot d \cdot \cos(\theta)$
- ⚡ Kinetik Enerji (KE): Bir cismin hareketinden dolayı sahip olduğu enerjidir. $KE = \frac{1}{2}mv^2$
- ⛰️ Potansiyel Enerji (PE): Bir cismin konumundan dolayı sahip olduğu enerjidir. Yerçekimi potansiyel enerjisi: $PE = mgh$
- 🎢 Enerji Korunumu: Bir sistemde toplam enerji sabittir, enerji bir formdan diğerine dönüşebilir. $KE_1 + PE_1 = KE_2 + PE_2$
💡 Elektrik ve Manyetizma Formülleri
- ⚡ Elektrik Yükü (q): Maddenin temel bir özelliğidir. Birimi Coulomb (C)'dur.
- ⚡ Elektrik Alan (E): Bir elektrik yükünün etrafında oluşturduğu alandır. $E = F/q$
- 🔋 Potansiyel Fark (V): İki nokta arasındaki enerji farkıdır. $V = W/q$
- 💡 Akım (I): Bir iletkenden geçen yük miktarıdır. $I = q/t$
- 🧲 Direnç (R): Bir iletkenin akıma karşı gösterdiği zorluktur. $R = V/I$
- ⚙️ Ohm Yasası: Bir iletkenden geçen akım, potansiyel fark ile doğru, direnç ile ters orantılıdır. $V = IR$
- 💡 Güç (P): Bir devrede harcanan veya üretilen enerji miktarıdır. $P = VI = I^2R = V^2/R$
- 🧲 Manyetik Alan (B): Hareketli elektrik yüklerinin oluşturduğu alandır.
- 🧲 Manyetik Kuvvet (F): Bir yüke etkiyen manyetik alanın kuvvetidir. $F = qvB\sin(\theta)$
💡 Dalgalar, Optik ve Modern Fizik Formülleri
- 🌊 Dalga Hızı (v): Bir dalganın yayılma hızıdır. $v = \lambda f$ (λ: dalga boyu, f: frekans)
- 🔆 Kırılma Yasası: Işığın bir ortamdan diğerine geçerken yön değiştirmesidir. $n_1 \sin(\theta_1) = n_2 \sin(\theta_2)$
- 🔎 Mercek Formülü: Bir merceğin odak uzaklığı, cisim ve görüntü uzaklığı arasındaki ilişkiyi gösterir. $\frac{1}{f} = \frac{1}{d_o} + \frac{1}{d_i}$
- ⚛️ Fotoelektrik Olay: Işığın metal yüzeyinden elektron sökmesidir. $E = hf = KE_{max} + W_0$ (h: Planck sabiti, f: frekans, $KE_{max}$: maksimum kinetik enerji, $W_0$: iş fonksiyonu)
- ☢️ E = mc²: Kütle ve enerji arasındaki ilişkiyi gösteren ünlü formül.
💡 Formüllerle Soru Çözümü
Formülleri ezberlemek yeterli değil, onları soru çözerken nasıl kullanacağınızı da bilmelisiniz. İşte size birkaç ipucu:
- 📝 Soruyu dikkatlice okuyun ve verilenleri not alın.
- ❓ Hangi formülü kullanmanız gerektiğini belirleyin.
- 🔢 Değerleri formülde yerine koyun ve sonucu hesaplayın.
- ✅ Cevabınızı kontrol edin ve mantıklı olup olmadığını değerlendirin.
Örnek Soru:
5 kg kütleli bir cisim, 10 m/s hızla hareket ediyor. Bu cismin kinetik enerjisi kaç Joule'dür?
Çözüm:
Kinetik enerji formülü: $KE = \frac{1}{2}mv^2$
Verilenler: m = 5 kg, v = 10 m/s
Değerleri yerine koyalım: $KE = \frac{1}{2} \cdot 5 \cdot (10)^2 = 250$ J
Cevap: 250 Joule
Bu formüller ve ipuçları ile AYT Fizik sınavına daha iyi hazırlanabilir ve soruları daha kolay çözebilirsiniz. Başarılar!
