AYT Fizik: Hareket Grafikleri - Hız, Zaman, İvme İlişkisi

Question

Hareket grafiklerinde hız, zaman ve ivme arasındaki ilişkiyi anlamakta zorlanıyorum. Bu grafikler nasıl yorumlanır, pratik yapmam lazım ama nereden başlasam bilemedim.

Answer 1

🌈 Hareket Grafikleriyle Hız, Zaman ve İvme İlişkisi

Hareket halindeki bir cismin davranışını anlamak için grafikler harika bir araçtır. Bu grafikler sayesinde cismin hızı, zamanı ve ivmesi arasındaki ilişkiyi kolayca görebiliriz.

🚗 Konum-Zaman Grafiği

Bir cismin konumunun zamanla nasıl değiştiğini gösterir.

• 📍 Eğimin anlamı: Hızı verir.
• 📍 Düz çizgi: Sabit hız.
• 📍 Eğri çizgi: Değişen hız.

⏱️ Hız-Zaman Grafiği

Bir cismin hızının zamanla nasıl değiştiğini gösterir.

• 🚀 Eğimin anlamı: İvmeyi verir.
• 🚀 Alanın anlamı: Yer değiştirmeyi verir.
• 🚀 Düz çizgi: Sabit ivme.
• 🚀 Yatay çizgi: Sabit hız.

🚦 İvme-Zaman Grafiği

Bir cismin ivmesinin zamanla nasıl değiştiğini gösterir.

• 💥 Alanın anlamı: Hızdaki değişimi verir.
• 💥 Düz çizgi: Sabit ivme.

📐 Grafikleri Yorumlama

Grafikleri yorumlarken dikkat etmemiz gereken bazı önemli noktalar var:

➕ Artı ve Eksi Yönler

Grafiklerdeki değerlerin artı veya eksi olması yönü belirtir. Örneğin, hız-zaman grafiğinde hızın pozitif olması cismin belirli bir yönde gittiğini, negatif olması ise ters yönde gittiğini gösterir.

📈 Eğimin Önemi

Eğim, bir grafikteki çizginin ne kadar dik olduğunu gösterir. Konum-zaman grafiğinde eğim hızı verirken, hız-zaman grafiğinde eğim ivmeyi verir.

📦 Alanın Anlamı

Hız-zaman grafiğinin altında kalan alan yer değiştirmeyi verir. İvme-zaman grafiğinin altında kalan alan ise hızdaki değişimi verir.

📝 Örnek Sorular ve Çözümleri

Şimdi de öğrendiklerimizi pekiştirmek için birkaç örnek soru çözelim.

❓ Soru 1:

Bir araç, doğrusal bir yolda hareket ederken hız-zaman grafiği aşağıdaki gibidir:

Grafiğe göre, araç hangi zaman aralığında en büyük ivmeyle hareket etmiştir?

✅ Çözüm:

İvme, hız-zaman grafiğinin eğimiyle bulunur. Eğimin en büyük olduğu aralık, ivmenin de en büyük olduğu aralıktır.

❓ Soru 2:

Bir cismin ivme-zaman grafiği aşağıdaki gibidir:

Cismin $t = 0$ anındaki hızı $5 m/s$ ise, $t = 4$ s anındaki hızı kaç $m/s$ olur?

✅ Çözüm:

İvme-zaman grafiğinin altında kalan alan, hızdaki değişimi verir. Bu alanı hesaplayarak, ilk hıza ekleriz.