🚀 Sabit İvmeli Hareket Nedir?
Sabit ivmeli hareket, bir cismin hızının düzenli olarak arttığı veya azaldığı harekettir. Yani, cismin hızı her saniye aynı miktarda değişir. Bu değişim miktarına ivme denir.
- 🚗 Örnek: Düz bir yolda gaza basan bir araba, eğer gaza basma miktarı sabitse, sabit ivmeli hareket yapar.
- 🍎 İvme (a): Birim zamandaki hız değişimidir. Formülü: $a = \frac{\Delta v}{\Delta t}$ (Δv: hız değişimi, Δt: zaman değişimi)
- 📏 Birim: İvmenin birimi metre bölü saniye kare'dir (m/s²).
🌌 Sabit İvmeli Hareket Formülleri
Sabit ivmeli hareketi anlamak ve problemleri çözmek için bazı temel formüllere ihtiyacımız var:
- 🚀 Hız-Zaman Formülü: $v = v_0 + at$ (v: son hız, v₀: ilk hız, a: ivme, t: zaman)
- 📏 Konum-Zaman Formülü: $x = x_0 + v_0t + \frac{1}{2}at^2$ (x: son konum, x₀: ilk konum)
- 🌠 Zamansız Hız Formülü: $v^2 = v_0^2 + 2a(x - x_0)$
📝 Formüllerin Anlamları
- Hız-Zaman Formülü: Bir cismin belirli bir süre sonraki hızını bulmak için kullanılır.
- Konum-Zaman Formülü: Bir cismin belirli bir süre sonraki konumunu bulmak için kullanılır.
- Zamansız Hız Formülü: Zamanı bilmediğimiz durumlarda, hız ve konum arasındaki ilişkiyi bulmak için kullanılır.
🎯 Çözümlü Örnekler
Şimdi de öğrendiklerimizi pekiştirmek için birkaç örnek soru çözelim:
❓ Örnek Soru 1
Duran halden sabit 2 m/s² ivmeyle harekete başlayan bir araç, 5 saniye sonra kaç metre yol alır?
Çözüm:
Verilenler: $v_0 = 0$ m/s, $a = 2$ m/s², $t = 5$ s
İstenen: $x = ?$
Konum-zaman formülünü kullanalım: $x = x_0 + v_0t + \frac{1}{2}at^2$
$x = 0 + (0)(5) + \frac{1}{2}(2)(5)^2 = 25$ metre
Cevap: Araç 5 saniye sonra 25 metre yol alır.
❓ Örnek Soru 2
İlk hızı 10 m/s olan bir araç, 4 m/s² ivmeyle yavaşlayarak duruyor. Araç durana kadar kaç metre yol alır?
Çözüm:
Verilenler: $v_0 = 10$ m/s, $a = -4$ m/s² (yavaşladığı için ivme negatif), $v = 0$ m/s (duruyor)
İstenen: $x = ?$
Zamansız hız formülünü kullanalım: $v^2 = v_0^2 + 2a(x - x_0)$
$0^2 = 10^2 + 2(-4)(x - 0)$
$0 = 100 - 8x$
$8x = 100$
$x = \frac{100}{8} = 12.5$ metre
Cevap: Araç durana kadar 12.5 metre yol alır.
💡 İpuçları ve Püf Noktaları
- 🤔 Soruyu İyi Okuyun: Soruda ne verildiğine ve ne istendiğine dikkat edin.
- ✏️ Doğru Formülü Seçin: Verilenlere göre hangi formülü kullanmanız gerektiğine karar verin.
- ➕ Birimlere Dikkat Edin: Tüm değerlerin aynı birimde olduğundan emin olun. Gerekirse çevirme yapın.
- 📉 İvmeye Dikkat Edin: Yavaşlama varsa ivmeyi negatif almayı unutmayın.
